Memorie van toelichting

[25] Zie hiervoor de studie van het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, “Een empirisch onderzoek naar de betaalbaarheid en wenselijkheid van hervormingen in de toekomstige Vlaamse kinderbijslag”.

Dit betekent uiteraard dat de uitbetalingsactoren in de mogelijkheid moeten zijn om hun opdracht op een degelijke manier verder kunnen zetten en dus over voldoende middelen moeten kunnen beschikken. Kind & Gezin loopt een nauwgezet traject met de uitbetalingsactoren om dit te realiseren.

De SERV wil dat de organisatie van de loketfunctie via of voor de Huizen van het Kind decretaal wordt verankerd.

Repliek: In het decreet van 7 juli 2017 tot oprichting van een publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Vlaams Agentschap voor de Uitbetaling van Toelagen in het kader van het Gezinsbeleid, tot vaststelling van vergunningsnormen voor private uitbetalingsactoren en tot wijziging van het decreet van 30 april 2004 betreffende de oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid Kind en Gezin is in art. 6 opgenomen dat het EVA als opdracht heeft om samen met de private uitbetalingsactoren een goed uitgewerkte loketfunctie te organiseren, zowel fysiek via de Huizen van het Kind als via digitale weg. Het EVA zal ervoor zorgen, in overleg met de private uitbetalingsactoren, dat de fysieke loketten voldoende geografisch verspreid en vlot bereikbaar zijn.

De SERV vindt dat een handhavingskader duidelijk moet afgebakend zijn, zowel voor de gezinnen als voor de uitbetalingsactoren, maar tegelijkertijd is er ook maatwerk nodig.

Repliek: De handhavingsregels ten aanzien van de burgers bieden een sanctioneringsregeling die een proportionele en doeltreffende beteugeling van wetsschendingen mogelijk maakt, met respect voor de eigenheid van de beleidsmaterie (waarin gezinsondersteuning en zorg voor het kind centraal staan) en met aandacht voor maatschappelijke zuinigheid (geen vermijdbare lasten bij burger en bestuur). Daarnaast staan een aantal algemeen geldende doelen zoals transparantie en een optimaal evenwicht tussen rechtszekerheid en discretionaire beleidsruimte voorop.

Het kader omvat de invoering van een aantal maatregelen die de naleving van de regelgeving moeten ondersteunen. Het aantal maatregelen maakt het mogelijk gepast op te treden. Zo worden naast de preventieve maatregelen zoals de raadgeving en de aanmaning ook mogelijk bestuurlijke maatregelen opgelegd, alvorens men al dan niet een boete oplegt.

De overheid zal deze maatregelen gericht en gediversifieerd inzetten, aangepast aan de concrete omstandigheden van het gezin en de gestelde inbreuk. Ook het feit dat de minimumboete zeer laag werd gehouden, maakt het mogelijk om ook de hoogte van de boete af te stemmen op de vastgestelde inbreuk en kan rekening worden gehouden met de situatie van de overtreder.  

Ook ten aanzien van de uitbetalingsactoren is de handhaving en sanctionering zo uitgewerkt dat op een proportionele wijze kan opgetreden worden. De bedoeling is in eerste instantie de naleving van de bepalingen te bekomen en de sancties slechts in te zetten indien de uitbetalingsactor, ondanks het feit dat hij voldoende geïnformeerd werd over de risico’s of inbreuken en nadat hij werd aangemaand om de inbreuken weg te werken, de regelgeving alsnog niet naleeft. Ook ten aanzien van de uitbetalingsactoren is het kader gedetailleerd uitgewerkt in het decreet en zal de overheid steeds de meest proportionele maatregel moeten opleggen om de naleving te bekomen van de vergunnings- en subsidiëringsvoorwaarden.

De SERV vraagt een geschillencommissie voor alle uitbetalingsactoren, zodat gezinnen recht hebben op gelijke beroepsmogelijkheden, onafhankelijk van de (publieke of private) uitbetalingsactor waarbij ze aangesloten zijn.

Repliek: De geschillencommissie die bij Kind en Gezin zal worden opgericht is een onafhankelijk orgaan. De leden zijn onpartijdig. Een lid kan geen zitting nemen in geschillen die gericht zijn tegen beslissingen door de uitbetalingsactor waardoor hij is voorgedragen. De publieke uitbetalingsactor bevindt zich niet bij Kind & Gezin, maar bij het EVA. Bovendien gelden de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en wordt het onpartijdigheidsbeginsel benadrukt.

De SERV vindt het zinvol om monitoring en evaluatie m.b.t. het macro-budgettaire, de lastenmeting van de uitbetalingsactoren en de efficiëntie en effectiviteit van de onderdelen van het groeipakket decretaal te verankeren.

Repliek:

• Macro- budgettair: het EVA zal in dit kader zijn decretaal voorziene rol opnemen (efficiëntie van uitbetalingsactoren) zoals bepaald in het decreet van 7 juli 2017 tot oprichting van een publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Vlaams Agentschap voor de Uitbetaling van Toelagen in het kader van het Gezinsbeleid, tot vaststelling van vergunningsnormen voor private uitbetalingsactoren en tot wijziging van het decreet van 30 april 2004 betreffende de oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid Kind en Gezin (o.a. artikel 5); 

• Lastenmeting van de uitbetalingsactoren: doordat we streven naar een zo automatisch mogelijke betaling en we ook werken met e-gov principes en dus werken met bestaande fluxen uit authentieke bronnen verlagen we ook de administratieve lasten van de uitbetalingsactoren. Ook het gebruik van een gemeenschappelijke betaalmotor heeft dat effect;

• Efficiëntie en effectiviteit van onderdelen van het groeipakket: dit maakt onderdeel uit van de rol als regulator van Kind en Gezin die ook decretaal is opgenomen. Kind & Gezin zal vanuit zijn rol als regisseur de doelstellingen van het groeipakket opvolgen en monitoring doen van de cijfers en indien nodig beleidsaanbevelingen doen. Bovendien wordt er in het najaar 2017 een monitoringcomité opgestart om het budget en de budgettaire consequenties in de transitie en bij de uitrol van het nieuwe systeem op te volgen.

      II. Advies van de strategische Adviesraan Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

Met betrekking tot de armoedetoets stelt de Strategische Adviesraad Welzijn, Gezondheid en Gezin (verder SAR WGG) zich vragen over de overgangsperiode, de non-take-up en het overzicht van de elementen die de kinderarmoede zouden doen verhogen. De SAR WGG vraagt dat procedures en structuren zo worden opgemaakt dat de volledige opname van rechten vergemakkelijkt wordt. De SAR WGG stelt zich ook vragen naar het personeel toepassingsgebied van de gezinsbijslagen.

Repliek: De onderzoekers van de KULeuven die betrokken werden bij de armoedetoets berekenden zowel het armoederisico voor huidige als voor nieuwe gezinnen. Hieruit blijkt dat de uitbreiding van de sociale toeslagen naar gezinnen, los van socioprofessioneel statuut, en de investeringen in de selectieve participatietoeslagen ook voor de huidige gezinnen een onmiddellijke impact hebben.

Deze impact zal zich blijven doortrekken doorheen de overgangsperiode die de huidige gezinnen hun rechten garandeert en uitbreidt. De resultaten tonen ook aan dat voor de gezinstypes waarvoor de berekeningen werden uitgevoerd de armoederisico’s daalden of gelijk bleven, ook voor de huidige (o.a. grotere) gezinnen.

Met betrekking tot de take-up van rechten werd reeds met het decreet van 7 juli 2017 tot oprichting van een publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Vlaams Agentschap voor de Uitbetaling van Toelagen in het kader van het Gezinsbeleid, tot vaststelling van vergunningsnormen voor private uitbetalingsactoren en tot wijziging van het decreet van 30 april 2004 betreffende de oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid Kind en Gezin de nodige garanties ingebouwd om de automatische rechtentoekenning als opdracht van de uitbetalingsactoren te voorzien.

Ook met dit ontwerp van decreet worden de nodige garanties ingebouwd om de automatische rechtentoekenning voor gezinnen te garanderen. In Boek 3, deel 1 van voorliggend ontwerp van decreet worden dezelfde garanties ingebouwd als in de huidige toepassing naar de burger toe, naar analogie met het handvest van de sociaal verzekerde.

Er rust een informatie- en doorzendingsplicht op de uitbetalingsactoren, terwijl ook het principe van de ambtshalve toekenning wordt opgelegd aan de uitbetalingsactoren.

Het onderzoek naar de socioprofessionele situatie en de in het huidige systeem vereiste band van verwantschap zullen geen belemmering meer kunnen vormen voor de automatische toekenning van rechten.

Waar met de gewaarborgde gezinsbijslag het hele recht op deze gezinsbijslag wordt gekoppeld aan een middelentoets zal met het groeipakket enkel nog het recht op een sociale toeslag gekoppeld zijn aan dergelijke middelentoets. Dit zal leiden tot een uitbreiding van de take-up van rechten, waarbij het basisbedrag meer onvoorwaardelijk gegarandeerd blijft dan in het huidige systeem. 

Met betrekking tot het personeel toepassingsgebied worden in elk geval decretaal geen extra drempels voorzien ten aanzien van de huidige toepassing, integendeel. De toelating of machtiging om op het grondgebied te verblijven wordt nu ook gehanteerd als criterium, hetzij expliciet zoals in de gewaarborgde gezinsbijslag, hetzij impliciet zoals in de Algemene Kinderbijslagwet (tewerkstelling onderworpen aan de sociale zekerheid vereist even zeer de toelating of machtiging om op het grondgebied aanwezig te zijn).

Vanaf najaar 2017 zal een monitoringcomité worden opgestart dat de budgettaire evoluties van het systeem zal monitoren. Kind en Gezin zal als regisseur instaan voor de ontwikkeling, de uitbouw en het beheer van een gegevensnetwerk in het kader van toelagen in het gezinsbeleid, dat de uitwisseling van alle noodzakelijke gegevens met Vlaamse en federale authentieke gegevensbronnen en de uitbetalingsactoren mogelijk maakt. Ook dit gegevensnetwerk zal maximaal worden ingezet om automatische rechtentoekenning mogelijk te maken. Ook bij de uitwerking van de nodige uitvoeringsmaatregelen zal automatische rechtentoekenning blijven voorop staan.

Ook het publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Vlaams Agentschap voor de Uitbetaling van Toelagen in het kader van het Gezinsbeleid (verder het EVA) zal een rol spelen bij de automatische toekenning van rechten die ze expliciet als een van haar opdrachten heeft

De combinatie van al deze maatregelen leidt tot een ruimere toegang tot het groeipakket, met minder regelgevend ingebouwde drempels dan de huidige gezinsbijslagen, én waarbij de take-up van rechten aan meer gezinnen zal kunnen gegarandeerd worden dan momenteel het geval is.

De SAR WGG steunt het idee van proportioneel universalisme dat aan de grondslag ligt van het groeipakket en steunt eveneens de integratie van de schooltoelage in het groeipakket. Zij wijst er op dat bij deze integratie geen voorwaardelijkheid mag optreden in de kinderbijslag. De Raad vraagt om de wil tot automatische rechtentoekenning dwingender op te nemen in het decreet.

Repliek: Voorliggend decreet maakt duidelijk onderscheid tussen gezinsbijslagen, de selectieve participatietoeslagen en andere toelagen in het kader van het gezinsbeleid. De gezinsbijslagen worden in het kader van het groeipakket ontdaan van heel wat voorwaarden die in de huidige kinderbijslagreglementeringen wel gelden.

Daarnaast worden in het groeipakket toelagen geïntegreerd die gericht zijn op de participatie van kinderen, zowel aan onderwijs als aan kinderopvang. Het duidelijk onderscheid is er op gericht dat de onvoorwaardelijkheid van de gezinsbijslagen wordt gegarandeerd, in tegenstelling tot de meer doelgerichte toelagen in het kader van het gezinsbeleid.

De automatische rechtentoekenning is voor de uitbetalingsactoren wel degelijk een resultaatsverbintenis bij de toepassing van het groeipakket. Met de instrumenten die hen ter beschikking staan, dienen zij automatisch de rechten van betrokkenen te garanderen. Indien zij zich in de materiële onmogelijkheid bevinden om dit te kunnen garanderen, zullen zij dit ook telkenmale moeten kunnen aantonen.

Kind en Gezin zal daarbij als regisseur instaan voor de uitbouw van het gegevensnetwerk dat ten dienste zal staan van de uitbetalingsactoren. Het EVA zal moeten concretiseren hoe procedures zullen leiden tot het maximaal inzetten van de instrumenten die ter beschikking staan.

De SAR WGG vraagt de Vlaamse Regering om te evolueren naar één inkomensbegrip. Ze vraagt om het inkomensbegrip in de Vlaamse Gezinsbijslagen transparant te maken op het aanslagbiljet.

Repliek: Met het groeipakket wordt het inkomens- en gezinsbegrip tussen de gezinsbijslagen en de selectieve participatietoelagen (momenteel de schooltoelage) uniform. Afstemming met het inkomenstarief in de kinderopvang is gepland in een latere fase.

Kind en Gezin zal in gesprek treden met de FOD Financiën om de modaliteiten aangaande het visualiseren van de informatie op het aanslagbiljet mogelijk te maken.

De SAR WGG maant de Vlaamse regering aan om een efficiënter en effectiever systeem van inschaling te ontwikkelen zodat de non-take-up van de zorgtoeslag vermeden wordt én de huidige wachtlijsten verdwijnen. De raad vraagt welke maatregelen de Vlaamse regering hiervoor zal nemen.

Repliek: In eerste instantie zal de bestaande attestering worden verdergezet. Op termijn zal de attestering afgestemd worden met het inschalingssysteem voor de Vlaamse sociale bescherming.  Er wordt wel gestreefd om de zorgtoeslag zo automatisch mogelijk toe te kennen, drempels te vermijden en wachttijden zoveel mogelijk te voorkomen.

De SAR WGG uit twijfels bij de effectiviteit en efficiëntie van de universele participatietoeslagen, wat het systeem van de gezinsbijslagen complexer zou maken.

Repliek: De universele participatietoeslag is gebaseerd op de leeftijd van een kind en herneemt structureel de toepassing van de huidige jaarlijkse leeftijdsbijslag. Vanuit die optiek is er geen (bijkomende) complexiteit ten aanzien van de huidige toepassing en blijven effectiviteit en efficiëntie wat betreft het universele toepassingsgebied dezelfde.

De Raad stelt zich vragen bij de omkering van de rang zoals opgenomen in art. 208, §2 van onderhavig ontwerp van decreet.

Repliek: De rangorde wordt vanaf 1 januari 2019 bevroren voor kinderen die reeds kinderbijslag ontvangen in het huidige systeem. Daarbij is het evenwel de bedoeling dat de uitstroom uit de kinderbijslag dezelfde gevolgen heeft als in het huidige systeem, namelijk dat de hoogste rangbedragen als eerste uitstromen. Om de huidige uitstroom grosso modo te garanderen worden de rangbedragen op het moment van transitie omgedraaid. Tegelijkertijd wordt de bevriezing gegarandeerd, aangezien er geen verschuivingen in rang meer zullen moeten worden in rekening genomen. Dit levert geen nadeel op voor de gezinnen.

De SAR WGG stelt zich vragen bij de concrete uitvoering van de toekenning van de kinderopvangtoeslag.

Repliek: De kinderopvangtoeslag ondersteunt de participatie van kinderen aan de kinderopvang. De concrete modaliteiten zullen worden uitgewerkt in een Besluit van de Vlaamse Regering. Het uitgangspunt daarbij is dat de registratie met minimale last voor het kinderopvanginitiatief dient te kunnen gebeuren, zonder dat ouders in moeten staan voor dergelijke registratie.

De SAR WGG stelt zich vragen bij de rol van de Huizen van het Kind.

Repliek: De Huizen van het Kind zijn een toegankelijk en herkenbaar gegeven voor de (toekomstige) ouders waar zij terecht kunnen met al hun vragen over het (preventieve) gezinsbeleid. De uitbetalingsactoren zullen er hun plaats krijgen, net zoals andere maatschappelijke actoren hun plaats binnen een Huis van het Kind kunnen opnemen, waarmee zij een logische plek krijgen in het Vlaamse (preventieve) gezinsbeleid.

De SAR WGG verwacht dat in de uitvoeringsbesluiten voldoende stimulansen en verplichtingen opgenomen zijn om deze verwachtingen inzake informatie, raadgeving, doorzending,… ten aanzien van de uitbetalingsactoren effectief te realiseren.

Repliek: De decretaal noodzakelijke bepalingen werden opgenomen in voorliggend decreet, naar analogie met de wet van 11 april 1995 tot invoering van het “handvest” van de sociaal verzekerde. De nodige uitvoeringsbesluiten zullen worden getroffen. Waar nodig zal ook het EVA de nodige procedures uitwerken in uitvoering van deze decretaal verankerde principes.

      III. Advies van de Vlaamse Onderwijsrad

De VLOR betreurt het wegvallen van de leeftijdsbijslag en is voorstander van meer gerichte ondersteuning via selectieve toeslagen.

Repliek: Het Groeipakket is opgesteld uit een universeel luik voor ieder kind (startbedrag, basisbedrag en universele participatietoeslag), met daarnaast toeslagen afhankelijk van de noden van het kind en het gezin. Er wordt een groter deel selectief ingezet dan vandaag het geval is in de huidige kinderbijslag.

De VLOR vraagt om de inkomensgrenzen voor sociale toeslagen meer te differentiëren tussen de grenzen van 30.386 en 60.000 euro.

Repliek: De toeslag voor gezinnen met een inkomen tussen 30.386 en 60.000 zal gefaseerd opgestart worden. Enkel indien er een derde of volgende kind bijkomt in een gezin vanaf 2019, kan er mogelijk recht zijn op deze sociale toeslag. Aangezien dit een geleidelijke invoering is, zal dit ook kunnen worden gemonitord, en waar nodig kunnen bijgestuurd worden.

De VLOR vindt de verwachte daling van het armoederisico te beperkt en vindt de gevolgen moeilijk in te schatten omdat er nood is aan extra gegevens op zowel macro- als microniveau.

Repliek: Binnen de globale hervorming slaagt het systeem erin om minstens hetzelfde, aanzienlijke effect te hebben voor de betrokken gezinnen als het huidige systeem. Daarnaast willen we er op wijzen dat er wel degelijk een aanzienlijke vooruitgang wordt geboekt ten aanzien van de huidige situatie en dat de armoedekloof ook voor deze gezinnen wordt verkleind. Er zal een monitoring en evaluatie voorzien worden, zodat er voorstellen tot bijsturing kunnen gebeuren.

De VLOR vreest voor een complexe operationalisering (door te lange overgangsperiode en complexe gegevensdoorstroming), die de effectieve invoering zal bemoeilijken.

Repliek: De huidige regelgeving wordt niet onverkort toegepast na 1 januari 2019. Er wordt niet langer vertrokken van een socioprofessionele basis om een recht op kinderbijslag te kunnen vaststellen, ook niet voor de huidige gezinnen.

Daarnaast wordt een gemeenschappelijke grondslag gevonden qua inkomensselectiviteit waarbij de huidige complexiteit in sociale toeslagen betreft. Wat de verdere operationalisering betreft wordt er gezocht naar een zo pragmatisch mogelijke invulling, steeds met een streven naar een zo automatische mogelijke rechtentoekenning voor de burger.

De VLOR wijst erop dat er nog heel wat onduidelijkheden blijken over de invulling van bepaalde regelgeving en vraagt om te overleggen en de nodige deskundigen te raadplegen, ook als er wijzigingen aangebracht worden aan bestaande regelgeving.

Repliek: De regelgeving wordt opgemaakt door juristen van Kind en Gezin, FAMIFED en de private uitbetalingsactoren, en bij de betreffende uitvoeringsbesluiten zullen de nodige deskundigen worden geraadpleegd. Kind & Gezin heeft in het voorjaar een structureel overleg met het beleidsdomein Onderwijs opgestart om afstemming en uitwisseling te verzekeren.

De VLOR staat positief t.o.v. de extra middelen voor de selectieve participatietoeslag en HBO5, maar vindt het ongepast dat deze middelen voor een deel worden verworven uit de niet-indexering van de huidige kinderbijslag in 2017.

Repliek: Het budget van de federale indexsprong en de indexsprong in 2017 wordt bij de start van het groeipakket onmiddellijk terug ingevoegd in het systeem. Het groeipakket is een geïntegreerde benadering van het gezinsbeleid, met naast de gezinsbijslagen een aantal flankerende toelagen in het kader van het gezinsbeleid. Deze toelagen samen ondersteunen gezinnen, en aangezien er gekozen is om meer gericht en selectief gezinnen te ondersteunen, is het logisch dat er zowel een versterking is van de sociale toeslag als de selectieve participatietoeslag.

De VLOR dringt aan op een nauwgezette monitoring van de hervorming, zowel op macro- als microniveau.

Repliek: Er zal in het najaar van 2017 een monitoringcomité opgestart worden om het budget en de budgettaire consequenties in de transitie en bij de uitrol van het nieuwe systeem op te volgen. Daarnaast zal Kind & Gezin vanuit zijn rol als regisseur monitoring doen van de cijfers en beleidsaanbevelingen doen.

De VLOR wijst op het belang van een goede informatieverstrekking aan de gezinnen.

Repliek: De decretaal noodzakelijke bepalingen inzake een goede informatieverstrekking werden opgenomen in voorliggend decreet (zie artikel 79), naar analogie met de wet van 11 april 1995 tot invoering van het “handvest” van de sociaal verzekerde. De nodige uitvoeringsbesluiten zullen worden getroffen. Waar nodig zal ook het EVA de nodige procedures uitwerken om een goede informatieverstrekking te garanderen aan de gezinnen.

De VLOR is niet overtuigd dat het haalbaar is binnen de vooropgestelde timing van 2019 (1 januari voor gezinsbijslagen en schooljaar 2019-2020 voor selectieve participatietoeslagen).

Repliek: Kind en Gezin volgt een nauwgezette projectplanning op en werkt samen met alle stakeholders (kinderbijslagfondsen, armoedeorganisaties, Onderwijs,…) aan de implementatie van het groeipakket in 2019.

De VLOR toont zich positief over de integratie van de schooltoelagen in het groeipakket als de selectieve participatietoeslag. Het beschouwt de mogelijkheid om meer automatisch toe te kennen als een grote stap vooruit. Het wijst er daarbij op dat er nood is aan verdere afstemming.

Repliek: Het inkomens- en gezinsbegrip zullen op elkaar afgestemd worden en verder verfijnd waar nodig in het kader van de selectieve participatietoeslagen. Daarbij wordt aandacht besteed aan automatische rechtentoekenning, waarbij zoveel mogelijk gebruik gemaakt zal worden van administratieve databanken. Daarbij zal uiteraard rekening gehouden worden met de privacy van betrokkenen en zullen deze geïnformeerd worden over hun rechten, gezien de informatie- en raadgevingsplicht van de uitbetalingsactoren.

De VLOR vindt dat dezelfde doelgroep moet kunnen genieten van de selectieve participatietoeslagen en de schooltoelagen:

Repliek: het uitgangspunt is dat minstens de huidige doelgroep die schooltoelagen ontvangt ook in de toekomst selectieve participatietoeslagen zal ontvangen. De nodige uitvoeringsbesluiten zullen de gevraagde verduidelijking aanbrengen met betrekking tot de leefeenheid, maar evenzeer met betrekking tot de KI-toets. De brutobedragen voorafgaand aan de beroepskosten werden in rekening gebracht ten aanzien van het huidige inkomensbegrip dat gehanteerd wordt binnen de schooltoelage. Om te vermijden dat gezinnen na het meetellen van de (forfaitaire) beroepskosten in de gezinsinkomsten de maximumgrens zouden overschrijden, zullen de bestaande minimum- en maximumgrenzen voor elk gezin verhoogd worden met de overeenkomstige forfaitaire beroepskosten.

Om ongewenste effecten op het recht op selectieve participatietoeslagen te vermijden werd ervoor gekozen om de inkomensgrenzen te verhogen met het overeenkomstig forfait in het geval waarbij het netto-inkomen volledig zou bestaan uit beroepsinkomen en in het geval waarbij, voor tweeoudergezinnen, dat beroepsinkomen gelijk verdeeld gegenereerd wordt door beide ouders. Aangezien de berekening van de forfaitaire beroepskosten progressief verloopt, is het logisch dat de laagste inkomensgrenzen procentueel het sterkst verhoogd worden.

De verhoogde bedragen die van toepassing zullen zijn in de selectieve participatietoeslagen werden reeds decretaal verankerd.

De VLOR is er niet van overtuigd dat de middelen die worden ingezet voor de kleutertoeslag de participatie zullen verhogen en vraagt dat de toeslag anders wordt ingezet.

Repliek: er zijn al heel wat initiatieven die inzetten op de participatie van kleuters. Met deze stimulans willen we jonge gezinnen ondersteunen bij deze participatie. Daarbij wordt voor deze flankerende maatregel gekozen om alle gezinnen op dezelfde manier te behandelen.

De VLOR vraagt aandacht voor de eenheid binnen het gezin.

Repliek: door de inkomens- en gezinsbegrippen nauwer op elkaar af te stemmen wordt gestreefd naar afstemming van de studietoelagen met de selectieve participatietoeslagen.

Dit zal zich verder concretiseren in de uitvoeringsbesluiten, we verwijzen hierbij ook naar de reeds aangehaalde afstemming tussen het netto en bruto inkomensbegrip. Dergelijke zorgvuldigheid zal blijvend gehanteerd worden in de verdere coördinatie. Daarbij zal er natuurlijk oog zijn voor de goede uitwisseling van informatie tussen Kind en Gezin en Onderwijs, waarbij de wederzijdse informatie-uitwisseling de aanleiding zal zijn voor een verdere automatische take-up van rechten. Dit zal wellicht voorwerp uitmaken van een evaluatie in tweede fase wanneer dit systeem is geoperationaliseerd.

De VLOR vraagt aandacht voor HBO-5 studenten en zieke studenten die geen 27 studiepunten opnemen, alsook jongeren in een diplomajaar.

Repliek: De regelgeving met betrekking tot HBO5 is opgenomen in het ontwerp van decreet graduaatsopleidingen. Wat zieke studenten betreft, zullen inzake de gezinsbijslagen uitzonderingen worden voorzien voor diegenen die wegens ziekte geen 27 studiepunten kunnen opnemen zodat zij het recht op gezinsbijslagen behouden.

De VLOR vraagt om regelgeving, definities en bevoegdheden af te stemmen.

Repliek: Het is een blijvend aandachtspunt om terminologie af te stemmen met de regelgeving die geldt voor de studietoelagen. Waar mogelijk werd verwezen naar bestaande regelgeving op het vlak van school- en studietoelagen. Ook in de verdere uitvoeringsbesluiten zal die aandacht gehanteerd worden. Die aandacht zal er ook zijn inzake de vlotte gegevensuitwisseling tussen Onderwijs en Kind en Gezin, waarbij het geenszins de bedoeling is om administratieve lasten voor de onderwijsinstellingen te creëren.

      IV. Advies van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke Levenssfeer

In het advies nr. 41/2017 van 26 juli 2017, gevoegd als bijlage, verstrekt de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke Levenssfeer een gunstig advies op het ontwerp van decreet, mits rekening wordt gehouden met de volgende opmerkingen:

• Hoewel bepaalde essentiële elementen van de geplande gegevensverwerkingen in het ontwerp worden vastgelegd, is het aangewezen om nog meer details van die verwerkingenin het ontwerp en in latere uitvoeringsbesluiten vast te leggen ( randnummers 9-10);

• Bepaalde elementaire egov-principes dienen expliciet hun weerslag te vinden in de tekst van het ontwerp, tenzij Kind en Gezin deel uitmaakt van het uitgebreide netwerk van de kruispuntbank van de sociale zekerheid ( randnummers 11-12);

• De informatieplicht ten aanzien van de betrokkenen dient te worden geconcretiseerd in het ontwerp ( randnummers 14-15);

• Het bijzonder beschermingsregime voor de verwerking van medische en gerechtelijke gegevens mag niet uit het oog worden verloren ( randnummers 16-17).

Wat de randnummers 9 en 10 betreft werd gevolg gegeven aan de opmerkingen van de commissie en met name:

Randnummer 9: 

a)   Alle actoren die werken met de gegevens noodzakelijk om de toelagen gezinsbeleid uit te betalen worden vermeld in dit ontwerp van decreet      (K&G en de uitbetalingsactoren) of in het decreet van 7 juli 2017 tot oprichting van een publiekrechtelijk vormgegeven verzelfstandigd agentschap Vlaams Agentschap voor de Uitbetaling van Toelagen in het kader van het gezinsbeleid. De geschillencommissie wordt opgericht bij Kind en Gezin. Alhoewel deze geschillencommissie autonoom zal werken ten aanzien van de dossiers waarvoor ze bevoegd zal zijn, blijft Kind en Gezin de verwerkingsverantwoordelijk voor de persoonsgegevens nodig voor de opdrachten van deze geschillencommissie;

b)   De verwerkingsverantwoordelijken zullen worden aangeduid in artikel 7;

c)   De bewaartermijnen, en met name de bewaring en archivering van een dossier zullen geregeld worden in een Besluit van de Vlaamse Regering;

Randnummer 10:

De in artikel 7 van het ontwerp voorziene delegatie aan de uitvoerende macht zal in het ontwerp worden aangepast naar een verplichte delegatie (woord “kan” vervangen door “zal”). Het uitvoeringsbesluit(en) zal voor advies worden voorgelegd aan de Privacycommissie.

Wat de e-gov-principes betreft (randnummers 11 en 12) bevestigen we het advies van de Commissie dat de e-gov-principes niet uitdrukkelijk in dit ontwerp dienen opgenomen te worden aangezien Kind en Gezin deel uitmaakt van het uitgebreid netwerk van de Kruispuntbank bij beslissing van het Beheerscomité. De vermelde e-gov-principes en waarborgen ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer zijn vervat in de KSZ-wet.

Wat de informatieplicht aan de betrokkenen (randnummers 14 en 15) betreft willen verduidelijken dat de artikelen 79 tot 83 van het ontwerp betrekking hebben op de verplichtingen van de uitbetalingsactoren om de betrokkenen te informeren over hun rechten ten aanzien van de gezinsbijslagen en andere toelagen.

De informatieplicht zoals voorzien in de WVP en de Algemene Verordening Gegevensbescherming wordt in het ontwerp niet herhaald, aangezien geen bepalingen van de verordening mogen worden herhaald in de regelgeving. De verordening zal immers van toepassing zijn op 25 mei 2018, nog voor de inwerkingtreding van huidig ontwerp.

In de memorie van toelichting wordt bij artikel 79 verduidelijkt dat de informatieverplichting uitsluitend betrekking heeft op de inlichtingen betreffende zijn rechten en verplichtingen en geldt onverminderd de informatieplicht zoals voorzien in artikel 13 en 14 van de Algemene Verordening Gegevensbescherming. 

Wat het bijzonder beschermingsregime betreft voor de verwerking van medische en gerechtelijke gegevens (randnummers 16 en 17) wordt ook rekening gehouden minstens met de  volgende bepalingen met betrekking tot deze gegevens zoals opgenomen in artikel 9, lid 3 en artikel 10 van de Verordening. Deze bepalingen mogen echter evenmin worden herhaald in het ontwerp, maar worden in de memorie van toelichting bij artikel 7 van voorliggend ontwerp toegevoegd. 

      V. Advies 62.258/1 van  8 december 2017 van de Raad van State, afdeling Wetgeving

Hierbij wordt ingegaan op het advies van de Raad van State, waarbij telkens de betrokken randnummers zullen vermeld worden. Waar puntsgewijze aanpassingen gebeuren in het ontwerp van decreet zal dit opgenomen worden bij de toelichting die verschaft wordt bij de respectievelijke artikelen.

Randnummer 2.

De Raad van State merkt op dat er geen apart document inzake het kinder- en jongereneffectrapport (JoKER) werd opgesteld. De Raad aanvaardt een geïntegreerd document in zoverre volgende elementen voorhanden zijn:

1° een beschrijving van het effect van de voorgenomen beslissing op de situatie van het kind of de jongere;

2° een beschrijving van het effect op de situatie van het kind of de jongere zonder de voorgenomen beslissing;

3° alternatieven voor de voorgestelde beslissing, inzonderheid een beschrijving van de beoogde maatregelen om belangrijke nadelige gevolgen van de beslissing voor de situatie van het kind of de jongere te vermijden, te beperken en zo mogelijk te verhelpen.

Het JoKER werd bij het opstellen van dit decreet geïntegreerd in de armoedetoets die werd uitgevoerd ten gevolge van de conceptnota van de Vlaamse Regering “Voor elk kind en elk gezin een groeipakket op maat”. Deskundigen vanuit het Kinderrechtencommissariaat en de Kinderrechtencoalitie werden betrokken bij het opstellen van dit document.

Hierdoor werd het standpunt vanuit kinder- en jongerenrechten mee geïntegreerd in het regelgevend proces. De beoordeling door de verschillende deskundigen loopt vanuit het oogpunt van kinderrechten grotendeels gelijk met deze vanuit het armoedeoogpunt. Waar nodig werd in het betrokken document duidelijk aangegeven waar vanuit kinderrechtenperspectief een toevoeging werd gemaakt.

Er kan inderdaad aangegeven worden dat een duidelijke analyse werd gemaakt van het effect van de voorgenomen beslissing en het effect zonder de voorgenomen beslissing. Daartoe werd een uitgebreide analyse gemaakt in het wetenschappelijke luik van de armoedetoets. De ervaringsdeskundigen inzake armoedebestrijding en de experts inzake kinderrechten leverden hun input en brachten alternatieve voorstellen aan. Waar mogelijk werd daarmee rekening gehouden. De Vlaamse Regering heeft in haar reactie op de armoedetoets duidelijk aangegeven waarom sommige opties niet konden worden meegenomen.

Aangezien de drie noodzakelijke punten waar de Raad van State naar verwijst aanwezig zijn in het geïntegreerde document, werden de verplichtingen inzake het JoKER vervuld.

Randnummer 3.4.

De Raad van State merkt op dat de Vlaamse Gemeenschap niet eenzijdig bepalingen kan opleggen inzake gegevensdeling, dan nadat hierover een samenwerkingsakkoord werd gesloten tussen de bevoegde deelentiteiten.

In deze kan verwezen worden naar de artikelen 7 en 8 van het samenwerkingsakkoord van … tussen de Vlaamse Gemeenschap, het Waalse Gewest, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de Duitstalige Gemeenschap betreffende de aanknopingsfactoren, het beheer van de lasten van het verleden, de gegevensuitwisseling inzake de gezinsbijslagen en de praktische regels betreffende de bevoegdheidsoverdracht tussen de kinderbijslagfondsen. In deze bepalingen wordt de noodzakelijke grondslag opgenomen, waarna met respect voor dit samenwerkingsakkoord en het nader uit te werken samenwerkingsprotocol, de Vlaamse Gemeenschap eenzijdig de nodige bepalingen kan treffen.

Randnummer 5.4.

De Raad van State geeft aan dat de selectieve participatietoeslagen onder de toepassing van artikel 24 van de Grondwet vallen, wat gevolgen heeft voor het legaliteitsbeginsel. Daarmee kan akkoord worden gegaan.

Met dit decreet worden de selectieve participatietoeslagen echter geïncorporeerd in een meer geïntegreerde visie op de toelagen die in het kader van het gezinsbeleid worden uitgekeerd. Waar akkoord kan gegaan worden met het feit dat artikel 24 van de Grondwet nog steeds van toepassing is, worden de selectieve participatietoeslagen wel degelijk beschouwd als een onderdeel van het gezinsbeleid, zoals ook wordt verduidelijkt in de overeenkomstige definitie in artikel 3 van dit decreet.

Randnummer 6.

De Raad van State merkt op dat een aantal bepalingen van het ontwerp raken aan aangelegenheden waarvoor de federale overheid bevoegd is , hetzij op grond van aan de federale overheid uitdrukkelijk toegewezen bevoegdheden, hetzij op grond van de residuaire bevoegdheid.

Randnummer 6.1.

Een aantal bepalingen regelen aspecten van de gerechtelijke procedure. De Raad vraagt te motiveren dat voldaan is aan de toepassingsvoorwaarden van artikel 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 ‘ tot hervorming van de instellingen’.

De toepassingsvoorwaarden van artikel 10 BWHI zijn:

• Noodzakelijkheid; het regelen van een aangelegenheid waarvoor de federale staat in beginsel bevoegd is, is noodzakelijk voor de uitoefening van de eigen bevoegdheden;

• De aangelegenheid leent zich tot een gedifferentieerde regeling;

• De aangelegenheid heeft een marginale weerslag op de federale aangelegenheid.

De termijnen in de verschillende door de Raad van State aangeduide bepalingen zijn noodzakelijk ten einde rekening te houden met de specifieke context van het gezinsbeleid waar het aanslepen van geschillen rond sancties bijzonder onwenselijk is. Die logica is overigens ook terug te vinden in artikel 23 van de Wet van 11 april 1995 tot invoering van het “handvest” van de sociaal verzekerde, waar drie maanden als maximum worden gezien voor geschillen inzake sociale zekerheid. De ingevoerde regeling heeft overigens een duidelijk marginale weerslag. De bestuurlijke maatregelen zowel als bestuurlijke geldboeten zullen, binnen het ontworpen systeem, zelden worden opgelegd. De fractie waartegen beroep wordt ingesteld, doorgaans een 10% van de sanctiebeslissingen (zie memorie van toelichting bij artikel 134) zal beperkt zijn.

Ook voor wat betreft de termijnen die bepaald werden om beroep te kunnen doen op de geschillencommissie (artikel 104 van dit decreet) en na een beslissing van de geschillencommissie bij de bevoegde rechtbank (artikel 115 van dit decreet) is het vastleggen van aan de specifieke sector aangepaste termijnen noodzakelijk om duidelijkheid te kunnen verlenen wat betreft de al dan niet toekenning van de toelagen in het kader van het gezinsbeleid. De toelagen worden toegekend om gedeeltelijk te voorzien in de kosten van het onderhoud van de kinderen. Een snelle en duidelijke besluitvorming is noodzakelijk om de rechten van de kinderen en hun gezinnen te garanderen en rechtszekerheid te geven.

Ingevolge het advies van de Raad van State worden in artikel 134 en artikel 166 de bewoording ‘ met een verzoekschrift’ geschrapt.

In artikel 170 wordt de termijn voor het invorderen van een geldboete vastgelegd op 5 jaar. Deze termijn dient gezien te worden in de context waarin op korte termijn rechtszekerheid moet gegeven worden aan de burgers. De impact op federale aangelegenheden is marginaal aangezien ook het aantal geldboeten dat verwacht wordt zeer gering zal zijn. Artikel 170 bevat verder een loutere verwijzing naar de stuitingsgronden vermeld in artikel 2244 van het burgerlijk wetboek.

Een gelijkaardige bepaling wordt opgelegd in artikel 188 voor wat betreft de geldboeten opgelegd aan de uitbetalingsactoren. Ook daar geldt dezelfde motivering dat de regeling noodzakelijk is om rechtszekerheid te geven ook aan de uitbetalingsactoren en dat de impact op federale aangelegenheden zeer gering is aangezien in de handhavingsketen het opleggen van een geldboete zelden noodzakelijk zal zijn. Verder wordt ook hier louter verwezen naar de federale bepaling  met betrekking tot de stuitingsgronden zonder deze te wijzigen.

Artikel 198 bevat een louter vervanging van woorden om te kunnen garanderen dat in de bepaling ook rekening wordt gehouden met de toelagen in het kader van het gezinsbeleid en niet langer met de in de federale regeling vastgelegde ‘ kinderbijslag ‘. De wijziging is noodzakelijk om de federale regeling, die betrekking heeft op de verplichte vermeldingen in een rechterlijke beslissing die de onderhoudsbijdrage vaststelt op grond van artikel 203, § 1 van het burgerlijk wetboek, ook in de toekomst de vermelding van de ‘ toelagen in het kader van het gezinsbeleid’ mogelijk te maken in de plaats van de federaal geregelde ‘ kinderbijslag’ .

Zo bevat ook artikel 199 van het decreet een aantal noodzakelijke wijzigingen om de huidige regeling voorzien in artikel 1410 van het gerechtelijk wetboek ook in de toekomst te kunnen verder zetten. De impact is marginaal ten aanzien van de federale bevoegdheid want is een verderzetting van de huidige werking door loutere aanpassing van de terminologie. Bovendien stipt de memorie van toelichting hier aan dat de regeling waarbij bepaald wordt hoe teveel uitbetaalde toelagen in het kader van het gezinsbeleid kunnen worden terugbetaald of gecompenseerd tot de bevoegdheid van die regeling zelf behoren.

Zoals in de memorie van toelichting bij artikel 199 wel is uitgelegd wordt rekening gehouden met de bevoegdheidsverdeling door de terugvordering te schrappen voor die prestaties die behoren tot de bevoegdheid van de federale overheid. 

Randnummer 6.2.

Artikel 186 van het ontwerp bepaalt dat de beboete uitbetalingsactor beroep kan aantekenen bij de Raad van State tegen de beslissing waarbij hem een bestuurlijke geldboete is opgelegd en dat dit beroep de uitvoering van de beslissing schorst.

De Raad van State merkt op dat indien de schorsende werking van het beroep noodzakelijk is, de memorie van toelichting de gevraagde verantwoording moet voorzien. Ingevolge de opmerking van de raad van state wordt de bepaling met betrekking tot de schorsende werking geschrapt in artikel 186.

Randnummer 6.3.

Artikel 129, tweede lid, van het ontwerp houdt een afwijking in van artikel 29 van het Wetboek van Strafvordering. Er wordt gesteld dat het eigen karakter van de beleidsmaterie, gericht op de ondersteuning van gezinnen en kinderen, deze uitzondering op de federale bepaling noodzakelijk maakt.

Ook hier vraagt de Raad van state de redenen die verantwoorden dat aan de toepassingsvoorwaarden van artikel 10 BWHI is voldaan op te nemen in de memorie van toelichting.

Uit de toelichting inzake artikel 129, tweede lid mag voldoende blijken dat het opmaken van een aanmaning noodzakelijk is om een efficiënt en preventief handhavingsbeleid te kunnen voeren. Het niet naleven van de regelgeving is in bepaalde gevallen te wijten aan een gebrekkige kennis van de na te leven bepalingen. De aanmaning geeft de betrokkene de kans om de bepalingen na te leven zonder hierop meteen gesanctioneerd te worden.

De aanmaning wordt ook in andere regelgeving teruggevonden waaronder bijvoorbeeld art. 21 van het Sociaal Strafwetboek en artikel 6 van het decreet sociaalrechtelijk toezicht.

Hieruit blijkt ook dat de aangelegenheid zich tot een gedifferentieerde regeling leent. Een eerdere wetgevingspraktijk die op gelijkaardige wijze differentieert, toont aan dat de materie zich hiertoe leent (bv. Grondwettelijk Hof, 30 april 2003, nr. 49/2003).

Aangezien de huidige regeling (artikel 21 Sociaal Strafwetboek) in een gelijkaardige regeling voorziet heeft de huidige ontworpen bepaling nauwelijks weerslag op de federale aangelegenheid.

Randnummers 10 tot en met 14.   

De Raad van State analyseerde de samenhang tussen de lokalisatiecriteria voorhanden in het samenwerkingsakkoord van … tussen de Vlaamse Gemeenschap, het Waalse Gewest, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de Duitstalige Gemeenschap betreffende de aanknopingsfactoren, het beheer van de lasten van het verleden, de gegevensuitwisseling inzake de gezinsbijslagen en de praktische regels betreffende de bevoegdheidsoverdracht tussen de kinderbijslagfondsen en verordening (EG) 883/2004.

De Raad van State stelt zich daarbij de vraag of het zorgverzekeringcontentieux overeind zou blijven, gelet op de waarborg die vervat zit in artikel 23 van de Grondwet, waardoor in elk van de bevoegde deelentiteiten het recht op gezinsbijslagen wordt verzekerd. De logica van de plaats van tewerkstelling die werd opgebouwd in de zorgverzekeringscontentieux is dan ook gezien de voorgaande bemerking de facto niet noodzakelijk onverminderd van toepassing. Zij wordt dan ook niet onverminderd toegepast in het kader van de gezinsbijslagen, wat betreft de toepassing van dit decreet.

De bevoegde deelentiteiten bepaalden met artikel 2 van het samenwerkingsakkoord van … tussen de Vlaamse Gemeenschap, het Waalse Gewest, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de Duitstalige Gemeenschap betreffende de aanknopingsfactoren, het beheer van de lasten van het verleden, de gegevensuitwisseling inzake de gezinsbijslagen en de praktische regels betreffende de bevoegdheidsoverdracht tussen de kinderbijslagfondsen, de bevoegdheidsregels die er intra-Belgisch toe zullen leiden welke deelentiteit bevoegd is inzake de gezinsbijslagen.

Daarbij wordt overeenkomstig het bepaalde in de parlementaire voorbereiding bij de bijzondere wet van 6 januari 2014, het criterium woonplaats (in cascade de wettelijke woonplaats en de verblijfplaats van het kind in een entiteit, in die volgorde) van het kind gehanteerd in het betrokken samenwerkingsakkoord. Daarnaast zijn er effectief een aantal regels geïnstalleerd in een zelfde cascade die het mogelijk moeten maken om de bevoegde deelentiteit aan te duiden indien het woonplaats criterium onvoldoende blijkt. Dergelijke toepassing zal zeker nodig zijn in het kader van de aanwijsregels van verordening (EG) 883/2004.

Het zijn de bepalingen van dit samenwerkingsakkoord die de intra-Belgische bevoegdheid zullen bepalen, en niet de aanwijsregels uit verordening (EG) 883/2004. In tegenstelling tot bij de zorgverzekering zijn er in het kader van de gezinsbijslagen vier gelijkwaardige stelsels die zullen ontstaan na de overdracht van de bevoegdheden. De Raad van State en het Grondwettelijk hof garanderen immers vanuit de principes van stand still en het verbod op discriminatie dat de stelsels na deze overdracht geen achteruitgang betekenen voor de burger.

De deelentiteiten kunnen dan ook de nodige aanwijsregels afspreken, die niet noodzakelijk moeten gebaseerd zijn op de aanwijsregels uit verordening (EG) 883/2004.

Dat betekent echter niet dat de aanwijsregels uit verordening (EG) 883/2004 niet zullen worden gerespecteerd waar het de samenloop met andere lidstaten betreft. Er is geen territoriale beperking voorzien in het in ogenschouw nemen van de criteria die de grondslag vormen voor deze aanwijsregels (werk, pensioen, woonplaats). De bevoegde deelentiteit op basis van de aanwijzingsfactoren uit artikel 2 van het betrokken samenwerkingsakkoord zal ook de tewerkstelling in een andere deelentiteit mee in rekening moeten nemen bij het bepalen van de voorrang onder toepassing van de aanwijsregels in de betrokken verordening.

Verordening (EG) 883/2004 zal dus ten volle uitwerking vinden, maar met respect voor de interne bevoegdheidsregels die door de deelentiteiten werden afgesproken in het kader van het betrokken samenwerkingsakkoord.

De Raad van State vraagt wel om de toepassing in deze samenhang te verduidelijken in het decreet, waarvoor wordt verwezen naar de artikelsgewijze bespreking van artikel 2. De gebeurlijke wijziging gebeurt met respect voor de rechtstreekse doorwerking van de verdragsregels en verordeningen waardoor bepalingen die hierin worden opgenomen, in het interne recht niet worden herhaald. Ook een expliciete verwijzing naar elke van toepassing zijnde verordening of verdragsregel is gezien de rechtstreekse doorwerking niet opportuun.

Randnummers 15 tot en met 22.3.

Ter verduidelijking worden een aantal passages uit het advies van de Raad van State hernomen op basis waarvan de redeneringen inzake stand still en het gelijkheidsbeginsel werden opgebouwd door de Raad van State:

“[17.2] … De standstill-verplichting kan volgens het Grondwettelijk Hof niet zo worden begrepen dat ze elke wetgever, in het raam van zijn bevoegdheden, de verplichting oplegt om niet te raken aan de voorwaarden van het door artikel 23 van de Grondwet gewaarborgde recht. Zij verbiedt hun om maatregelen aan te nemen die een aanzienlijke achteruitgang zouden betekenen van het in artikel 23 van de Grondwet gewaarborgde recht, zonder dat daarvoor redenen zijn die verband houden met het algemeen belang, maar zij ontzegt hun niet de bevoegdheid om te oordelen hoe dat recht op de meest adequate wijze wordt gewaarborgd. Ze belet geen enkele hervorming van de aangelegenheid die ertoe zou strekken dit recht op een minstens gelijkwaardige manier te waarborgen. Ook uit de parlementaire voorbereiding van de bijzondere wet van 2016 blijkt dat de standstill-verplichting geen afbreuk doet aan de beleidsautonomie van de gemeenschappen en dat de rechtsnormen “globaal bekeken evenwaardig moeten zijn”.

…

In de rechtspraak van het Grondwettelijk Hof wordt het globaal te bekijken beschermingsniveau niettemin steeds vanuit de concrete rechtspositie van een bepaald individu beoordeeld en niet louter vanuit de algemene middelen die de overheid aan een bepaald beleid besteedt. Uit de rechtspraak van het Grondwettelijk Hof blijkt met name dat niet enkel naar het globaal niveau van bescherming van de betrokken rechten moet worden gekeken, doch ook naar “het beschermingsniveau in die aangelegenheid voor de personen die tot [een bepaalde] (…) categorie (…) behoren.”

“18. Zoals bekend, is volgens de rechtspraak van het Grondwettelijk Hof een verschil in behandeling slechts verenigbaar met de grondwettelijke beginselen van gelijkheid en niet‑discriminatie, wanneer dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld, rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betrokken maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel.”

De Raad van State geeft vervolgens aan de ontworpen regeling globaal gezien in overeenstemming kan worden geacht met zowel het stand still principe als met het gelijkheidsbeginsel. De Raad maakt echter twee specifieke opmerkingen vanuit het gelijkheidsbeginsel, met betrekking tot de universele participatietoeslag en de overgangsmaatregel.

Waar het de universele participatietoeslag betreft kan de redenering van de Raad van State gevolgd worden en wordt voorzien in een universele participatietoeslag voor alle kinderen, zodat de ongelijke behandeling tussen drie– en vierjarigen en alle andere kinderen wordt opgeheven. Daartoe wordt voor deze kinderen een universele participatietoeslag van 20 euro voorzien en bedraagt het bedrag van de kleutertoeslag 130 euro.

Inzake de overgangsmaatregel voor eenkindgezinnen, blijft de redenering van de Raad van State niet overeind. De Raad betwist niet dat de overgangsmaatregel berust op een objectief criterium, maar stelt zich vragen bij de evenredigheid van de overgangsmaatregel, meer bepaald op eenkindgezinnen.

Daarbij wordt er op gewezen dat de Raad even zeer erkent dat er voor dit type van gezinnen geen achteruitgang bestaat. Zij behouden de bedragen die hen werden verzekerd onder de huidige kinderbijslagreglementering, wat een belangrijk gegeven is in het kader van het vertrouwensbeginsel. De evolutie in de leeftijdsbedragen wordt hen gegarandeerd en daarnaast worden hen onder toepassing van dit decreet extra of versterkte toelagen toegekend. Zo zijn de kleutertoeslag en de kinderopvangtoeslag, alsook de uitbreiding in de sociale toeslagen los van het socioprofessioneel statuut onmiddellijk van toepassing op deze gezinnen. Ook de versterking van de schooltoelagen bij de hervorming naar de selectieve participatietoeslagen zal onmiddellijk van toepassing zijn op deze gezinnen. Zij kennen dus onder toepassing van dit decreet een vooruitgang.

Er wordt ook gewezen op het feit dat dit gegeven niet noodzakelijk een statisch gegeven is. Gezinnen kunnen een evolutie kennen en zullen aangroeien tot gezinnen met meer dan een kind, maar ook afnemen tot opnieuw gezinnen van een kind. De Raad van State fixeert hierbij een bepaalde situatie die geenszins een statisch gegeven is doorheen de levensloop van een kind en zijn gezin. We willen ook verwijzen naar de motivering die opgenomen wordt in het advies van de Raad van State:

“Met de ontworpen overgangsregeling wordt tegemoetgekomen aan de algemene bezorgdheid (en doelstelling van de decreetgever) om de financiële impact van de vooropgestelde hervorming van het kinderbijslagstelsel op gezinsniveau uit te schakelen voor die gezinnen waarvan de kinderen reeds onder de toepassing van de federale kinderbijslagregeling genoten van een recht op kinderbijslag. Voor deze rechtgevende kinderen blijft het bedrag van de kinderbijslag onder toepassing van de federale kinderbijslagregeling (m.i.v. leeftijdsbijslagen en rangorde), zoals die gold op 31 december 2018, behouden. Het nastreven van een dergelijke doelstelling kan worden beschouwd als een doelstelling van algemeen belang, die dan ook door de decreetgever mag worden nagestreefd, die daarbij moet worden geacht over een ruime discretionaire bevoegdheid te beschikken. Het onderscheidingscriterium berust zonder twijfel op een feitelijk en objectief criterium, nu, zonder dat daaraan een subjectieve beoordeling aan te pas komt, kan worden vastgesteld of een kind onder het oude kinderbijslagstelsel reeds een recht op kinderbijslag genoot (of niet). Het onderscheidingscriterium is bovendien ook pertinent en kan redelijk verantwoord worden, zowel in het licht van de nagestreefde doelstelling van de overgangsregeling (cf. supra) als in het licht van de finaliteit van de gezinsbijslagen, die ertoe strekken een gedeeltelijke compensatie te bieden in de onderhouds- en opvoedingskosten van de kinderen van een gezin.

Bij de beoordeling van de overgangsregeling in het licht van het gelijkheidsbeginsel mag geen abstractie worden gemaakt van de verschillende situaties waarop deze regeling toepassing kan vinden, maar dient rekening te worden gehouden met de globale regeling.

Hoewel het in beginsel juist is (zie echter ook infra over de leeftijdsbijslag) dat een gezin met één kind dat is geboren voor 1 januari 2019 een basisbedrag van 92,09 euro zal ontvangen terwijl een gezin met één kind dat is geboren na 1 januari 2019 een basisbedrag van 160 euro zal ontvangen, schetst dit slechts een onvolledig beeld. Gezinnen met twee of meer dan twee kinderen die zijn geboren voor 1 januari 2019 zullen immers voor het tweede kind een bedrag van 170,39 euro ontvangen en voor het derde en alle volgende kinderen een bedrag van 254,40 euro. Dit is een element dat bij de beoordeling van het redelijk karakter van de regeling moet meegenomen worden. Het toont ook aan dat de decreetgever met de ontworpen overgangsregeling precies wenste te vermijden dat bepaalde (financiële) verwachtingen van ouders (op onevenredige wijze) zouden worden miskend.

Daarnaast mag ook niet uit het oog worden verloren dat kinderen, die op 31 december 2018 recht gaven op de kinderbijslag op grond van de federale kinderbijslagregeling, ook na 1 januari 2019, recht blijven geven op de leeftijdsbijslagen. Het verschil tussen het basisbedrag van 160 euro en 92,09 euro dat door u wordt aangehaald – en wat, zoals gezegd, moet worden beoordeeld in het licht van de globale regeling – zal in de praktijk dus nog verder worden beperkt, nu het basisbedrag voor de kinderen geboren voor 1 januari 2019 nog moet worden aangevuld met een maandelijkse leeftijdsbijslag.”

De Raad van State wenst te concluderen dat er een uitgesproken nadelige behandeling is voor eenkindgezinnen onder de overgangsmaatregel, maar dat klopt geenszins. Daarbij kunnen ook redenen van algemeen belang worden aangehaald. Het advies van de Raad van State moet immers gelezen worden als het toekennen van het basisbedrag van 160 euro aan dit type van gezinnen. Dergelijke gelijkschakeling zou een inspanning betekenen van meer dan 300 miljoen. Dit is niet alleen vanuit budgettaire overwegingen een zwaarwichtig argument, maar het veroorzaakt ook een onevenredige beperking naar alle andere gezinnen toe.

De middelen die hierbij dienen te worden vrijgemaakt, zullen ten laste vallen van alle andere gezinnen of van de Vlaamse begroting. Dergelijke inspanning is onevenredig en heeft geheel onwenselijke gevolgen. Aangezien de aangehaalde gezinnen geen nadeel ondervinden, integendeel ook voordeel ondervinden onder de toepassing van dit decreet, en er geen onevenredige beperking is voor deze gezinnen die negatieve gevolgen zou hebben, waarbij de gevraagde aanpassing een onevenredige last zou leggen ofwel op alle andere gezinnen, ofwel op de Vlaamse begroting, wordt niet ingegaan op dit onderdeel van het advies van de Raad van State.

Randnummer 22.4.

De Raad van State maakt een voorbehoud bij de beoordeling van het principe van de stand still vanuit de optiek dat de decreetgever zich met voldoende kennis van zaken een oordeel moet kunnen vellen over de verantwoording van het systeem, alsook over de gevolgen ervan voor de verschillende categorieën van gezinnen.

Daarbij kan worden verwezen naar het wetenschappelijk luik van de armoedetoets dat een integraal onderdeel uitmaakt van deze armoedetoets. Bij dit luik van de armoedetoets werd niet enkel op globaal niveau een vergelijking tussen het huidige systeem en het nieuwe systeem gemaakt. Er werd daarentegen ook uiteen gesplitst wat de gevolgen zijn voor verschillende concrete gezinstypes (namelijk voor gezinnen met 1, 2, 3 en 4+  kinderen en eenoudergezinnen), overeenkomstig de gebruikelijke methodiek van de armoedetoets. Daaruit blijkt dat voor al deze gezinstypes er minstens een status quo is, en voor velen onder hen een vooruitgang.

Dergelijke mate van detail is reeds voorhanden en maakt het de decreetgever mogelijk om met een duidelijke en voldoende kennis van zaken een oordeel over deze hervorming te vellen.

Waar niet in kan worden voorzien is een exhaustieve vergelijking van gezinstypes, aangezien dergelijke mate van complexiteit niet of nauwelijks te vatten is in een model. Er zijn een zeer groot aantal variabelen (hoeveel kinderen, wanneer geboren, binnen welke gezinsconstellatie, sociale toeslagen of niet, recht op schooltoelage of niet) die van toepassing zijn binnen twee totaal verschillende regelgevingen.

Men kan voor een “zelfde” gezin afhankelijk van de levensloop van dat gezin verschillende punten capteren waarbinnen een verschil van bedragen kan worden geconstateerd, waarbij dan afhankelijk van de momenten van binnentreding in het systeem ook een verschillend resultaat kan optreden op het moment dat een kind of alle kinderen het systeem verlaten. Vandaar dat gekozen werd voor een algemeen erkende en stabiele vergelijkingsbasis die te vinden is in de wetenschappelijke benadering inzake armoederisico’s zoals deze werd opgenomen in de armoedetoets. Daaruit blijkt duidelijk dat deze hervorming de nodige garanties biedt vanuit stand still.

De Raad gaat er onterecht van uit dat deze hervorming nefast zou zijn voor alle grote gezinnen. Ook daar kan dit niet eenzijdig worden gesteld, net om redenen als voorgaand uiteengezet. Daar kunnen even zeer redenen van algemeen belang van worden in geroepen waarbij de grootte van het getal zou kunnen worden ingeroepen (97% van de gezinnen herbergen maximum 3 kinderen), maar dat is gezien het globale resultaat van deze hervorming, ook voor grote gezinnen zoals blijkt uit de armoedetoets, weinig noodzakelijk.

Randnummers 23 tot en met 24 en 30.

De Raad van State merkt op in haar advies dat de selectieve participatietoeslagen omwille van de aard en de voorwaarden vallen onder het toepassingsgebied van artikel 24 van de Grondwet. Dit punt kan worden onderschreven. Om hieraan tegemoet te komen en de link met de bevoegdheden inzake onderwijs voldoende te garanderen, worden de nodige decretale wijzigingen voorzien via een uitvoeringsdecreet aan het bestaande decreet Studiefinanciering. De bestaande regelgeving voor de schooltoelagen en de regeling selectieve participatietoeslagen in het decreet groeipakket worden op die manier geharmoniseerd binnen het reeds in voorliggend decreet uitgewerkte concept. De door de Raad van State gevraagde duidelijkheid vanuit rechtszekerheid situeert zich immers niet enkel in het kader van dit decreet, maar ook in het kader van de onderwijsreglementering waar de regelgeving inzake de schooltoelagen een vervlechting kent doorheen deze reglementering.

De uitgangspunten van de hervorming worden met dit ontwerp van decreet bevestigd door de decreetgever. Daarnaast wordt het voormelde uitvoeringsdecreet uitgewerkt waarbij oordeelkundig zal bekeken worden hoe op een coherente manier deze uitgangspunten het best kunnen verder opgenomen worden, om zo te komen tot de door de Raad van State gevraagde duidelijkheid, rechtszekerheid en afstemming, maar dan in het ruimere kader en niet enkel in het kader van voorliggend decreet. Dit uitvoeringsdecreet zal door de decreetgever worden bevestigd voor de inwerkingtreding van het luik selectieve participatietoeslagen dat onderdeel uitmaakt van het hierbij voorliggende decreet.

Randnummer 25.1.

Om tegemoet te komen aan de verzuchtingen van de Raad van State omtrent het toepassingsgebied van de vrijstellingen (de term afwijkingen wordt hiernaar geherformuleerd) wordt deze term gedefinieerd (art. 3, §1, 50°) waarbij wordt verduidelijkt dat deze enkel kan dienen om het toepassingsgebied van de betrokken regel uit te breiden of in overeenstemming te brengen met regels van internationaal recht.

Randnummer 26.

Vooraf: de Raad van State merkt terecht op de dat de term modaliteiten in de machtigingen aan de Vlaamse Regering veelal foutief gebruikt wordt. Doorheen het decreet is in de machtigingen aan de Vlaamse Regering de term modaliteiten vervangen door (nadere) regels.

Het onderscheid tussen machtigingen door de wetgevende aan de uitvoerende macht en de algemene uitvoeringsbevoegdheid van de uitvoerende macht op grond van art. 20 BWHI of de grondwet is niet altijd even scherp[26]. Overeenkomstig het gebruik van de Raad van State om bij adviezen over ontwerpen van Besluiten van de Vlaamse Regering consequent specifieke delegaties te onderzoeken en bevragen om de Vlaamse Regering toe te staan regelgeving waartoe zij gemachtigd werd door de decreetgever effectief op te stellen, werd aan deze praktijk tegemoet gekomen door specifieke delegaties te voorzien.

Om elke twijfel uit te sluiten omtrent de bevoegdheid van de uitvoerende macht bij de uitvoering van het decreet, maakt de decreetgever hier bewust de keuze om zijn delegatiebevoegdheid aan de Vlaamse Regering voluit te benutten. Deze blijven waar nodig behouden.

Dit neemt niet weg dat de Vlaamse Regering nog steeds over een algemene bevoegdheid beschikt om uitvoeringsmaatregelen vast te stellen.

[37] Te onderscheiden van de opschorting van betaling van gezinsbijslagen bij wijze van bewarende maatregel, in dossiers waar er kennelijk iets misloopt (fraude), in afwachting van meer definitieve informatie en beslissingen. Als bewarende maatregel, is de opschorting van betaling van gezinsbijslagen thans beperkt tot hoogstens zes maanden. Deze bewarende maatregel beschermt niet alleen de overheidsfinanciën maar ook de betrokken burgers, door het verder oplopen van een terug te betalen gezinsschuld tegen te gaan.

Artikel 133

Gezien het grote belang van zekerheid over de uitvoering van de regularisatiemaatregel, kunnen bijvoorbeeld nadere regels worden bepaald aangaande de vaststelling van de uitvoering. Dit artikel behoeft voorts geen nadere commentaar.

Ingevolge het advies van de Raad van State (randnummer 73) wordt de zinsnede in fine van dit artikel “ en voor het beroep daartegen” geschrapt omdat de Vlaamse Gemeenschap in beginsel niet bevoegd is om de procedure voor de arbeidsrechtbank te regelen.

Artikel 134

Tegen iedere regularisatiemaatregel kan beroep worden ingesteld bij de arbeidsrechtbank. Dit kan met een verzoekschrift, wat relatief gezien meer laagdrempelig is dan een dagvaarding.

De arbeidsrechtbank is, naar verder zal blijken, ook bevoegd voor beroepen van burgers tegen aan hen opgelegde bestuurlijke geldboeten. De keuze van de arbeidsrechtbank als rechtbank bevoegd voor de beroepen tegen alle bestuurlijke sancties opgelegd op grond van dit decreet, neemt de volgende elementen mee:

• Bestuurlijke maatregelen en bestuurlijke geldboeten zullen slechts schaars worden opgelegd, gezien het voortraject met mogelijkheden tot preventie (raadgevingen), de mogelijkheid tot zacht optreden met aanmaningen (probleemoplossend gericht) en de mogelijkheid tot transactie (bestraffing). Dit brengt mee dat de meerwaarde van een eventueel bijkomend georganiseerd bestuurlijk beroep noodzakelijk beperkt is (naar empirisch onderzoek uitwijst, leidt zo’n tussenniveau tot definitieve geschillenbeslechting voor ca. 90-95% van de beroepen beslissingen, die zelf ca. 10 % uitmaken van de genomen sanctiebeslissingen).
• De arbeidsrechtbank werkt relatief laagdrempelig (informeel), goedkoop en snel.
•  Voor bestuurlijke geldboeten heeft de arbeidsrechtbank bijkomende troeven: (1) een decennialange ervaring met bestuurlijke beboeting (Wet 1971 Administratieve geldboeten) en (2) mogelijkheid tot een dubbele aanleg (inwerkingtreding van het Zevende EVRM-protocol t.a.v. België op 1 juli 2012; zie ook artikel 14.5 BUPO).

Deze keuze is formeel verankerd in artikel 196 van voorliggend decreet, dat een overeenkomstige wijziging doorvoert van artikel 580 van het Gerechtelijk Wetboek, een bepaling die de bevoegdheid van de arbeidsrechtbanken mede omschrijft.

De beroepstermijn van drie maanden is geïnspireerd door artikel 23 van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het ‘handvest’ van de sociaal verzekerde.

Bij ontstentenis aan uitdrukkelijke andersluidende bepaling, heeft het beroep geen schorsende werking. Deze keuze is weloverwogen gemaakt om de doelmatigheid en doeltreffendheid van de regularisatiemaatregelen veilig te stellen.

Ingevolge het advies van de Raad van State (randnummer 6.1) wordt de term “met een verzoekschrift” geschrapt.

Hoofdstuk 3. Bestuurlijke transactie en bestuurlijke geldboete

Afdeling 1. Basisbepalingen

Artikel 135

In dit artikel wordt er onder meer aan herinnerd dat de bestuurlijke transactie tot stand komt op basis van een voorstel tot betalen dat al dan niet wordt aanvaard door degene tot wie het gericht is. Op grond van dit artikel heeft het bevoegde bestuursorgaan de bevoegdheid een transactie voor te stellen, niets minder maar ook niets meer. Omdat de transactie tot stand komt op basis van vrijwilligheid en geen eenzijdig opgelegde betaalverplichting is, kan de transactie niet als een bestuurlijke sanctie worden bestempeld.

De bestuurlijke geldboete, daarentegen, die bij eenzijdige rechtshandeling van het bestuur wordt opgelegd, is wel een bestuurlijke sanctie. De sanctie is gericht op bestraffing (als tegengesteld aan probleemoplossing).

Artikel 135, eerste lid, maakt geen onderscheid tussen inbreuken; het maakt het mogelijk een transactievoorstel te doen voor iedere inbreuk zoals gedefinieerd in artikel 3, §3, 5° van voorliggend decreet, ongeacht de inbreuk als inbreuk niveau 1 of inbreuk niveau 2 kwalificeert op grond van de hierna volgende artikelen 138 en 139.

In artikel 135, tweede lid, maakt de term “onvoorwaardelijk” het onderscheid t.a.v. dwangsommen, die slechts voorwaardelijk, namelijk bij het niet of niet tijdig uitvoeren van een hoofdverplichting, te betalen zijn.

Artikel 136

Dit artikel voert het onderscheid in tussen twee types bestuurlijke geldboeten: exclusieve en alternatieve bestuurlijke geldboeten.

Exclusieve bestuurlijke geldboeten bestraffen de relatief minst ernstige inbreuken: de inbreuken van niveau 1, opgesomd in artikel 137. Deze categorie inbreuken is volkomen gedepenaliseerd (zogenaamde ‘harde’ depenalisering). De inbreuken zijn geen strafrechtelijke misdrijven. Zij komen niet in aanmerking voor strafrechtelijke behandeling (kunnen bv. niet vervolgd worden voor de strafrechtbanken).

Alternatieve bestuurlijke geldboeten bestraffen de relatief meer ernstige inbreuken: de inbreuken van niveau 2, opgesomd in artikel 138. Deze categorie inbreuken is niet volkomen gedepenaliseerd. Als strafrechtelijke misdrijven, kunnen zij afgehandeld worden met toepassing van artikel 216bis Wetboek van Strafvordering (‘VSBG’, verval van de strafvordering na betaling van een geldboete, zogenaamde ‘minnelijke schikking’ voorgesteld door de procureur des Konings) en vervolgd worden voor de strafrechtbanken. Ze kunnen echter ook worden teruggestuurd naar het bestuur voor eventuele bestuurlijke bestraffing (zogenaamde ‘zachte’ depenalisering).

Artikel 137

Dit artikel somt de inbreuken van niveau 1 op.

De eerste inbreuk geeft het bestuur een instrument in handen om de naleving van de regularisatiemaatregelen op te volgen en niet naleving ook effectief te sanctioneren.

De tweede vermelde handeling is geïnspireerd door artikel 233 § 2 van het sociaal strafwetboek. Deze inbreuk die op dit ogenblik nog kan gesanctioneerd worden met een strafrechtelijke geldboete van 100 tot 1000 euro worden in de huidige regeling dan wel volledig gedepenaliseerd.

Ingevolge het advies van de Raad van State (randnummer 75) werden in dit artikel enkele taalkundige aanpassingen aangebracht.

Artikel 138

Dit artikel somt inbreuken van niveau 2 op.

De opsomming opgenomen in paragraaf 1 is onder meer geïnspireerd door artikel 233 § 1 van het sociaal strafwetboek en de artikelen 13/1 tot 13/3 van het decreet houdende sociaalrechtelijk toezicht.

De meeste van deze inbreuken vermeld in paragraaf 2 gaan gepaard met een vorm van valsheid in geschrifte of informatica. De opsomming is sterk geïnspireerd door de desbetreffende strafbaarstellingen in het Strafwetboek (Sw) (valsheid in geschrifte: de artikelen 196 en 197 Sw, dit laatste te lezen met artikel 213 Sw) (valsheid in informatica: zie artikel 210bis, §1 en §2 Sw)[38].

Valsheid in geschrifte en informatica zijn klassieke misdrijven. Er bestaat een uitgebreide rechtspraak, inclusief cassatierechtspraak, met rechtsleer over. Aldus is er hier gekozen voor een gelijkluidende formulering van de inbreuken, om naadloos te kunnen aansluiten bij de bestaande rechtspraak (rechtsduidelijkheid, dus rechtszekerheid).

Wat het misbruik van vertrouwen aangaat, bepaald in artikel 138, §5, 5°, is inspiratie gezocht in het Decreet houdende Sociaalrechtelijk toezicht, inzonderheid artikel 13/1, §2, 7°, artikel 13/2, §3, 7° en artikel 13/3, §4, 6° alsook 235 van het Sociaal strafwetboek waarin de handelingen met betrekking tot de oplichting in het sociaal strafrecht wordt omschreven.

[42] Zie bijvoorbeeld het advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State over het wetsvoorstel betreffende het beheer van het Rijksonderwijs, Parl.St. Kamer 1985-86, nr. 287/2, 2.

DEEL 2. WIJZIGINGEN AAN HET DECREET VAN 7 JULI 2017

Artikel 200

Dit artikel voegt een hoofdstuk 6/1 (artikelen 200 - 204) toe aan het decreet van  … om de nodige rechtsgrond in dit decreet te voorzien met betrekking tot de subsidies die de private uitbetalingsactoren ontvangen om te kunnen instaan voor de uitbetaling van de toelagen in het kader van het gezinsbeleid.

Dit hoofdstuk bepaalt op welke wijze deze subsidies vastgesteld worden.

Artikel 201

Dit artikel bepaalt dat de private uitbetalingsactoren een subsidie ontvangen vanwege Kind en Gezin om de toelagen in het kader van het gezinsbeleid uit te betalen overeenkomstig de bepalingen van dit decreet.

Artikel 202-204

In deze artikelen wordt de subsidiëringswijze  voor de werkingskosten van de private uitbetalingsactoren vastgelegd. De private uitbetalingsactoren ontvangen van het agentschap naast een subsidie voor de uitbetaling van de toelagen eveneens een subsidie voor werkingskosten. Deze subsidie voor werkingskosten moet de private uitbetalingsactoren toelaten hun opdracht tot uitbetaling van de toelagen in het kader van het gezinsbeleid optimaal te kunnen uitvoeren.

Het staat de private uitbetalingsactoren vrij te bepalen hoe zij deze middelen wensen aan te wenden binnen de context van de activiteiten waarvoor zij in uitvoering van artikel 29 van het decreet van 7 juli 2017 een vergunning verkregen en van de vergunningsnormen vermeld in artikel 27 en 28 van het decreet van … die betrekking hebben op het gevoerde financieel beleid.

Het huidig financieringsmechanisme, gebaseerd op een combinatie van werklast- en responsabiliseringscriteria is niet meer bruikbaar omdat de architectuur van de kinderbijslag grondig gewijzigd werd. Zo is de impact van de hervorming op de zwaarte van de dossiers niet goed in te schatten omdat het systeem van de uitbetaling grondig wijzigt en er veel onbekenden zijn. Nochtans is het voor de transitie belangrijk om de private uitbetalingsactoren een zicht te geven op de financiering in de toekomst.

Bij de start van de nieuwe regeling wordt de enveloppe bepaald op basis van de enveloppe van 2017. Vanaf het tweede jaar na de inwerkingtreding van dit decreet worden de berekeningswijze en de toekenningsvoorwaarden van die enveloppe bepaald door de Vlaamse Regering.

Een private uitbetalingsactor ontvangt een gedeelte van de enveloppe aan werkingsmiddelen op basis van het gedeelte aan toelagen deze uitbetaalt. Daarnaast ontvangen zij 1,5% van de onterecht uitbetaalde gezinsbijslagen die zij kunnen terugvorderen. De Vlaamse Regering kan criteria bepalen die tot doel hebben het bedrag van de onterecht betaalde gezinsbijslagen zo laag mogelijk te houden.

De Vlaamse Regering kan op zijn vroegst 2 jaar na de inwerkingtreding van dit decreet, na een grondige evaluatie van de werking van de private uitbetalingsactoren, criteria bepalen om de goede werking van de private uitbetalingsactoren te garanderen.

Artikel 205

Dit artikel behoeft geen verdere toelichting.

DEEL 3. WIJZIGINGEN AAN HET DECREET VAN 30 APRIL 2004

Artikel 206

In het kader van de preventieve gezinsondersteuning, is het opportuun dat Kind en Gezin de persoonsgegevens kan verwerken in verband met het voorafbetaald kraamgeld, het startbedrag geboorte dat ook in toepassing van dit decreet zal kunnen worden voorafbetaald, om zwangere vrouwen zo snel mogelijk te kunnen contacteren.

Daarom wordt in artikel 10, vijfde lid, van het decreet van 30 april 2004 betreffende de oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid Kind en Gezin een rechtsgrond opgenomen om in het kader van preventieve gezinsondersteuning persoonsgegevens te kunnen verwerken van toekomstige ouders.

BOEK 5. OPHEFFINGS-, OVERGANGS- EN INWERKINGTREDINGSBEPALINGEN  

DEEL 1. OPHEFFINGSBEPALINGEN

Artikel 207

Dit artikel behoeft geen verdere toelichting.

DEEL 2. OVERGANGSBEPALINGEN VOOR DE TOEPASSING VAN DE GEZINSBIJSLAGEN

Titel 1. Basisbedragen

Hoofdstuk 1. Kinderbijslag

Artikel 208

Artikel 208, § 1 bepaalt dat kinderen die reeds voor de datum van inwerkingtreding van het decreet, met name op 31 december 2018 om 23u59, recht geven op kinderbijslag op grond van de kinderbijslagreglementering en die voldoen aan de toepassingsvoorwaarden van de gezinsbijslagen, bedoeld in artikel 8 (waardoor ze bijgevolg kwalificeren als rechtgevend kind), ook vanaf 1 januari 2019, recht blijven geven op kinderbijslag en dit, in beginsel, totdat deze kinderen niet langer voldoen aan de toepassingsvoorwaarden van de gezinsbijslagen, bedoeld in artikel 8 en uitstromen uit de gezinsbijslagen.

Om recht te blijven geven op kinderbijslag van de kinderbijslagreglementering zijn er dus drie cumulatieve voorwaarden:

1. het kind is geboren vóór 1 januari 2019;

2. ten aanzien van dit kind is op 31 december 2018 een recht geopend op kinderbijslag, op grond van de (toenmalige) toepassingsvoorwaarden van de kinderbijslagreglementering; en

3. het gaat om een “rechtgevend kind”, dat voldoet aan de toepassingsvoorwaarden, bedoeld in artikel 8.

Het bedrag van kinderbijslag waarop het rechtgevend kind recht geeft wordt nader bepaald in paragraaf 2.

Het begrip “recht geopend hebben” op de kinderbijslagreglementering op 31 december 2018 wordt verduidelijkt in die zin dat het volstaat dat op datum van 31 december 2018 ten aanzien van het kind de toepassingsvoorwaarden van de kinderbijslagreglementering zijn vervuld.

Voor de vraag of de bedragen van de kinderbijslag van de overgangsbepalingen, dan wel de bedragen van de gezinsbijslagen van het decreet toepassing vinden is het dus niet relevant of op 31 december 2018 de aanvraag tot toekenning op grond van de kinderbijslagreglementering effectief reeds is geformaliseerd. Dit betekent, bijvoorbeeld, dat een vrouw die in het Nederlandse taalgebied woont en werkt en eind augustus 2018 van een eerste kind bevalt, voor de toekenning van kinderbijslag vanaf 1 januari 2019 binnen de toepassing van artikel 209 zal vallen, ongeacht of ze voor 31 december 2018 dan wel na 1 januari 2019 kraamgeld/startbedrag geboorte aanvraagt.

Onder de toepassing van artikel 208, § 1 worden ook de kinderen inbegrepen die geboren zijn vóór 1 januari 2019 en voor wie, op grond van hun woonplaats in het Franse of Duitse taalgebied of in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad, een recht op kinderbijslag is geopend op 31 december 2018 overeenkomstig de kinderbijslagreglementering, en die na de inwerkingtreding van het decreet (vanaf 1 januari 2019 of op een later tijdstip) verhuizen naar het Nederlandse taalgebied (en dus voldoen aan de toepassingsvoorwaarden van de gezinsbijslagen, bedoeld in artikel 8). Ze vallen dus onder het overgangsregime, waarbij ze recht blijven geven op de kinderbijslag, waarop ze op grond van de (Belgische) kinderbijslagreglementering recht hadden.

Artikel 208, § 2 bepaalt de wijze om het bedrag van de kinderbijslag te bepalen waarop een kind, bedoeld in § 1, recht geeft.

Artikel 208, § 2 verduidelijkt hierbij ook dat de groepering rond de bijslagtrekkende zoals deze bestond op datum van 31 december 2018, overeenkomstig artikel 42 van de Algemene kinderbijslagwet en zoals die samengesteld is, of had kunnen samen gesteld zijn, op 31 december 2018 (om 23.59 uur) een ijkpunt is.

Immers, de bedragen van de kinderbijslag van artikel 40 van de Algemene kinderbijslagwet worden als het ware “bevroren” op dit ogenblik. Deze “bevriezing” moet in die zin begrepen worden dat wanneer, na de inwerkingtreding van het decreet, de samenstelling van dit gezin – zoals gevormd op 31 december 2018 - wijzigt, deze wijziging geen invloed (meer) heeft op het bedrag van de kinderbijslag waar het kind recht op zal geven.

Indien de groepering rond de bijslagtrekkende zoals deze bestond op 31 december 2018 uit slechts één rechtgevend kind bestaat, zoals bedoeld in paragraaf 1, geeft het kind recht op het bedrag van kinderbijslag zoals van toepassing in de kinderbijslagreglementering.

Indien de groepering rond de bijslagtrekkende zoals deze bestond op datum van 31 december 2018 uit meerdere rechtgevende kinderen bestaat, bepaalt dit artikel dat de bedragen van de kinderbijslag waarop een rechtgevend kind recht geeft worden aangepast, in aflopende zin, in functie van de leeftijd van de rechtgevende kinderen binnen deze groepering rond de bijslagtrekkende, zodat het jongste kind de laagste kinderbijslag ontvangt, het tweede jongste kind de tweede laagste kinderbijslag ontvangt, en het derde jongste of oudere kinderen de hoogste kinderbijslag ontvangen.

Deze kinderbijslag wordt aan het rechtgevend kind “vastgeklikt” (cf. paragraaf 3). Dit is een omkering van het in de kinderbijslagreglementering toegepaste systeem, dat in een oplopend systeem voorziet (oudste kind geeft recht op de laagste kinderbijslag, tweede oudste kind geeft recht op tweede laagste kinderbijslag, jongste kinderen geven recht op de hoogste bedragen aan kinderbijslag).

Enkele voorbeelden verduidelijken deze regel van artikel 208, § 2.

Het gezin De Smit bestaat op 31 december 2018 uit een gescheiden moeder met twee jonge kinderen van 9 jaar (Billie) en 6 jaar (Bob).

Voor de inwerkingtreding van het decreet, heeft moeder De Smit recht op kinderbijslag voor Billie (oudste) van 92,09 euro en 170,39 euro voor Bob (jongste). Vanaf 1 januari 2019 wordt het hoogste bedrag gekoppeld aan de oudste, het tweede hoogste bedrag aan de tweede jongste en laagste bedrag aan de jongste, etc. Om die reden geeft vanaf 1 januari 2019 het oudste kind Billie recht op de hoogste maandelijkse kinderbijslag, met name 170,39 euro, met name het bedrag zoals op grond van de kinderbijslagreglementering werd toegekend aan een kind van rang 2 overeenkomstig artikel 40, 2° Algemene kinderbijslagwet. De jongste Bob geeft vanaf 1 januari 2019 recht op de maandelijkse kinderbijslag van 92,09 euro, wat opnieuw overeenkomt met eenzelfde bedrag als voorheen werd toegekend op grond van artikel 40, 1° Algemene kinderbijslagwet aan het oudste kind.

Het gezin Peeters bestaat op 31 december 2018 uit een getrouwd koppel met drie kinderen van 15 jaar (Anne), 13 jaar (Victor) en 7 jaar (Lisa). Elk van deze kinderen blijven, overeenkomstig artikel 209, §§ 1 en 2, vanaf 1 januari 2019 recht geven op de kinderbijslagbedragen dewelke hen toegekend werden overeenkomstig de kinderbijslagreglementering, maar de oudste ontvangen de hoogste bedragen en het jongste het laagste bedrag, met name Anne, de oudste, geeft recht op 254,40 euro; Victor, de tweede oudste, geeft recht 170,39 euro en Lisa, de jongste, geeft recht op 92,09 euro (cf. artikel 208, §§ 1 en 2). Het gezin Peeters blijft aldus vanaf 1 januari 2019 eenzelfde totaalbedrag aan kinderbijslag ontvangen, doch de specifieke toewijzing per kind wordt gewijzigd in aflopende zin: de oudste kinderen ontvangen de hoogste bedragen en het jongste kind het laagste bedrag.

Het vormen van een nieuw samengesteld gezin na 1 januari 2019 heeft geen invloed op de kinderbijslag.

Ook wanneer in 2020 een nieuw samengesteld gezin wordt gevormd (bv. na scheiding van mevrouw Peeters in 2019) tussen moeder De Smit en vader Peeters, met vijf kinderen Anne, Victor, Billie, Lisa en Bob blijft elk kind recht geven op diezelfde kinderbijslagbedragen, zoals toegekend op grond van het oorspronkelijke gezin zoals “bevroren” op 31 december 2018.  Anne Peeters, oudste Peeters, blijft recht geven op 254,40 euro; Billie De Smit, oudste, blijft recht geven op 170,39 euro; Victor Peeters, tweede oudste Peeters, blijft recht geven op 170,39 euro;  en Bob De Smit en Lisa Peeters, telkens de jongsten, blijven recht geven op 92,09 euro (cf. artikel 208, § 2).

De geboorte van een rechtgevend kind vanaf 1 januari 2019 heeft geen invloed op de kinderbijslag van de rechtgevende kinderen van het gezin, zoals gegroepeerd rond de bijslagtrekkende op het ijkpunt van 31 december 2018.

Wanneer in 2021 een kind Ada geboren wordt in het nieuw samengesteld gezin De Smit - Peeters zal Ada recht geven op de gezinsbijslagen vastgesteld overeenkomstig Boek 2, Deel 1, Titels 3-5, met name een basisbedrag van 160 euro (met eventuele toeslagen, zo toepasselijk). Anne, Victor, Billie, Lisa en Bob behouden hun kinderbijslag, vastgesteld overeenkomstig artikel 208, § 2.

De vaststelling van de bedragen van de kinderbijslag bij een nieuw samengesteld gezin, zoals dit feitelijk gevormd was uiterlijk op 31 december 2018, gebeurt in functie van de rechtgevende kinderen van de groepering van (elk van de) bijslagtrekkende(n).

Een voorbeeld brengt verduidelijking.

Een nieuw samengesteld gezin moeder Vermeer - vader Maes heeft op 31 december 2018 samen vijf kinderen:

• Maxim Maes (18 jaar); Lara Maes (16 jaar) en Amina Maes (15 jaar), waarvoor vader Maes bijslagtrekkende is

• Nora Vermeer (13 jaar) en Senne Vermeer Maes (10 jaar), waarvoor moeder Vermeer bijslagtrekkende is

Voor de inwerkingtreding van het decreet, vermits één nieuw samengesteld gezin is gevormd, geeft Maxim Maes recht op 92,09 euro; Lara Maes recht op 170,39 euro, terwijl Amina Maes, Nora Vermeer en Senne Vermeer elk recht geven op 254,40 euro.

Vanaf 1 januari 2019 dient, overeenkomstig artikel 209, § 2, gekeken te worden naar de groepering rond de bijslagtrekkende op 31 december 2018.  Wanneer het gezin van de bijslagtrekkende uit meerdere rechtgevende kinderen, bedoeld in paragraaf 1, bestaat, wordt het bedrag van de kinderbijslag op aflopende wijze aangepast in functie van de leeftijd van de kinderen, waarbij het oudste kind het hoogste bedrag aan kinderbijslag van de groepering verkrijgt en het jongste kind het laagste bedrag.

Het totaalbedrag aan kinderbijslag in het nieuw samengestelde gezin Vermeer - Maes kan echter niet minder zijn na de inwerkingtreding van het decreet. Dit houdt in dat op 31 december 2018 de groepering rond bijslagtrekkende moeder Vermeer, enerzijds, en rond bijslagtrekkende moeder Maes, anderzijds, als ijkpunt wordt genomen om de bedragen van de kinderbijslag te bepalen in functie van de leeftijd die ze binnen elke groepering innemen, overeenkomstig paragraaf 2.

Dit betekent concreet dat Maxim Maes, als oudste, recht geeft op 254,40 euro, Lara Maes tweede oudste, recht geeft op 170,39 euro en Amina Maes als jongste, recht geeft op 92,09 euro. Dit betekent ook dat Nora Vermeer, als oudste, en Senne Vermeer, als tweede oudste, elk recht blijven geven op 254,40 euro, vermits de bedragen even hoog zijn (en er bijgevolg geen hoogste bedrag aan de oudste en laagste bedrag aan de jongste, kan worden toegekend).

Deze bedragen per rechtgevend kind worden “vastgeklikt” op 31 december 2018 om 23u59u.

Het uiteenvallen van een nieuw samengesteld gezin vanaf of na 1 januari 2019 heeft geen invloed op de vaststelling van de kinderbijslag van de rechtgevende kinderen uit het gezin.

Wanneer het na de inwerkingtreding van het decreet tot een breuk komt tussen de partners van het nieuw samengesteld gezin Vermeer - Maes, behouden de respectieve rechtgevende kinderen de kinderbijslag zoals die hen op het ijkpunt 31 december 2018 is toegekend, overeenkomstig artikel 208, § 2, op voorwaarde dat ze nog niet zijn uitgestroomd uit de kinderbijslag. In het nieuwe gezin moeder Vermeer blijven Nora en Senne dus elk recht geven op 254,40 euro; terwijl in het gezin vader Maes Maxim, Lara en Senne respectievelijk 254,40 euro; 170,39 euro en 92,09 euro kinderbijslag behouden.

Het gegeven dat op 31 december 2018 één (of meerdere) kind(eren) van een gezin geplaatst (is)zijn in een instelling en, voor de kinderbijslag van de rechtgevende kinderen van dit gezin een proportionele verdeling is gemaakt, heeft geen invloed.

De proportionele verdeling van de kinderbijslag, vastgesteld op 31 december 2018, blijft ten aanzien van elk rechtgevend kind behouden, althans totdat een einde komt aan de vanaf of na 1 januari 2019 plaatsing in een instelling of totdat één van deze kinderen van het gezin uitstroomt uit de kinderbijslag (cf. zie verder, onder artikel 208, § 5).

De bedragen van de kinderbijslag bedoeld in artikel 208, § 2 en §3 worden overeenkomstig artikel 4 geïndexeerd.

De derde paragraaf specifieert dat kinderen geboren voor 1 juli 1966 en recht hebben op kinderbijslag volgens de kinderbijslagreglementering, hun bedrag behouden en dus aan hen vastgeklikt wordt, in tegenstelling tot kinderen jonger dan 25 jaar, waar er op niveau van bijslagtrekkende een omkering van de rangbedragen gebeurt, zoals bepaald in paragraaf 2. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat deze rechtgevende kinderen plotseling de hoogste rangbedragen zouden meedragen gedurende onbepaalde tijd.

Artikel 208, § 4 verduidelijkt dat de kinderbijslag, vastgesteld overeenkomstig artikel 208, § 2, wordt vastgeklikt in hoofde van het rechtgevend kind.

Wanneer binnen een gezin vanaf de inwerkingtreding van het decreet het aantal rechtgevende kinderen vermindert, doordat één van hen niet langer voldoet aan de toepassingsvoorwaarden van rechtgevend kind, bedoeld in artikel 8, en bijgevolg uitstroomt uit de kinderbijslag, behouden de overige kinderen de kinderbijslag zoals die in hun hoofd is “vastgeklikt” op grond van artikel 209, § 2. Dit betekent dat wanneer het oudste kind vanaf of na 1 januari 2019 uit de kinderbijslag uitstroomt, het hoogste bedrag aan kinderbijslag, dat overeenkomstig artikel 208, § 2 in zijn hoofde is vastgeklikt, komt te vervallen en wordt geschrapt. Treedt het tweede jongste kind vanaf of na 1 januari 2019 uit de kinderbijslag, vervalt het tweede hoogste bedrag aan kinderbijslag. De kinderbijslagbedragen van de resterende kinderen in dat gezin, zoals bedoeld in artikel 208, § 2, worden dus niet meer aangepast in functie van deze uitstroom, wat een aanzienlijke administratieve vereenvoudiging betekent.

Artikel 208, § 4, derde lid, regelt ook de situatie waarbij het recht op gezinsbijslag, na de inwerkingtreding van dit decreet, tijdelijk wordt onderbroken (bv. doordat het gezin is uitgeweken naar het buitenland, naar een ander gewest of doordat een kind stopt met studeren). Wanneer dit kind of deze kinderen bij zijn/haar of hun terugkeer opnieuw een recht op gezinsbijslagen kan/kunnen doen gelden overeenkomstig artikel 8, zal hij/zij of zij opnieuw recht geven op de kinderbijslag, zoals vastgeklikt in zijn/haar of hun hoofde onder de toepassing van artikel 208, § 2.

Artikel 208, § 5, eerste lid verduidelijkt dat wanneer een rechtgevend kind dat op 31 december 2018 geplaatst was in een instelling en vanaf of na 1 januari 2019 niet langer geplaatst is, het kind recht zal openen op de kinderbijslag alsof het kind niet geplaatst zou zijn geweest op 31 december 2018. Vermits echter op 1 januari 2019, overeenkomstig artikel 208, §§ 1 en 2, voor elk van de kinderen van het gezin de kinderbijslag overeenkomstig de proportionele verdeling was bevroren, dient – zo toepasselijk - voor elk van de rechtgevende kinderen deze kinderbijslag aangepast aan genoemde fictie.

Hierbij wordt dus uitgegaan van de (fictieve) situatie alsof er voor de rechtgevende kinderen op 31 december 2018 geen proportionele verdeling was en er geen kind geplaatst was in een instelling op 31 december 2018.

Artikel 208, § 5, tweede lid bepaalt dat de kinderbijslag, vastgesteld op grond van een proportionele verdeelsleutel omwille van de plaatsing van een rechtgevend kind op 31 december 2018, ook beëindigd wordt indien één van de kinderen van het gezin voor wie deze verdeling geldt, vanaf of na 1 januari 2019 niet langer recht opent op de kinderbijslag. Dit kan bv. zowel het geplaatst kind of bv. een ander, niet-geplaatst, kind van het betreffende gezin zijn.

In dit geval geldt opnieuw dat voor elk van deze kinderen (inclusief het geplaatst kind) het bedrag van de kinderbijslag moet worden vastgesteld, abstractie makend van de plaatsing op 31 december 2018, overeenkomstig artikel 208, § 2.

Artikel 208, § 5, derde lid bepaalt het specifiek geval dat de kinderbijslag, vastgesteld op grond van een proportionele verdeelsleutel, ook wordt beëindigd wanneer in het gezin waartoe het geplaatst kind behoort, een nieuw rechtgevend kind instroomt (bv. uit een pleeggezin), dat valt onder toepassing van paragraaf 1, en voor wie bijgevolg op 31 december 2018 een recht op de kinderbijslag was geopend.

In dit geval geldt ook dat voor alle rechtgevende kinderen die behoorden tot het gezin van het geplaatst kind op 31 december 2018 en ten aanzien van wie de proportionele verdeelsleutel is vastgesteld, het bedrag van de kinderbijslag opnieuw moet worden vastgesteld, abstractie makend van de plaatsing op 31 december 2018, overeenkomstig artikel 208, § 2. Het nieuw rechtgevend kind dat vanaf of na 1 januari 2019 instroomt in het gezin van het geplaatste kind, behoudt ook de kinderbijslag, zoals die in zijn hoofde werd vastgeklikt op het ijkpunt van 31 december 2018 om 23u59 zoals bedoeld in paragraaf 1. Er is hiervan geen aanpassing nodig, vermits deze kinderbijslag niet was opgenomen in de op 31 december 2018 van toepassing zijnde verdeelsleutel op het gezin van het geplaatste kind. Deze situatie vindt geen toepassing indien in het gezin een kind geboren wordt na 1 januari 2019 dat niet valt onder de toepassing van deze overgangsbepalingen.

In deze gevallen zal ook enkel voor het rechtgevend kind, bedoeld in paragraaf 1 dat op 31 december 2018 geplaatst was in een instelling en vanaf of na 1 januari 2019 geplaatst blijft, opnieuw een verdeelsleutel van de kinderbijslag worden bepaald, ditmaal overeenkomstig de nieuwe regeling, zoals voorzien in artikel 68.

Deze regel is voorzien in artikel 224.

Het laatste lid van paragraaf 5 voorziet een afwijking voor het geplaatst kind op 31 december 2018 aan wie een derde van de kinderbijslag wordt uitbetaald op een bankrekening op zijn of haar naam, overeenkomstig artikel 70bis, § 4 van de Algemene kinderbijslagwet, wanneer dit kind vanaf of na 1 januari 2019 de plaatsing beëindigd ziet. De verwijzing naar art. 70bis werd gecorrigeerd naar aanleiding van het advies van de Raad van State (randnummer 79).

Aangezien ten aanzien van deze categorie van geplaatste kinderen op vandaag enkel een rechthebbende is vastgesteld en geen bijslagtrekkende, zou de toepassing van het eerste lid van § 5 betekenen dat deze kinderen recht geven op de kinderbijslag voor een eerste kind (zijnde 92,09 euro).

De decreetgever vindt dit bedrag, gelet op de kwetsbaarheid van deze groep kinderen, niet opportuun en opteert er aldus voor om ten aanzien van deze kinderen, bij beëindiging van de plaatsing, te bepalen dat dit kind integraal recht zal geven op de gezinsbijslagen, bedoeld in Boek 2, Deel 1, Titels 3-5.

Artikel 209

Artikel 209 heeft eerbiedigende werking voor de afwijkingen op de kinderbijslagreglementering zoals die golden op 31 december 2018. Het gaat bijvoorbeeld om algemene afwijkingen die zijn opgenomen in de Ministeriële omzendbrief 599 van 16 juli 2007 (Algemene afwijkingen in de samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders en in de wet van 20 juli 1971). Deze afwijkingen volgen het mechanisme van artikel 208, met uitzondering van de verwijzing naar artikel 8.

Indien na het einde van deze afwijking het kind aansluitend recht geeft overeenkomstig artikel 8 behoudt het de bedragen overeenkomstig artikel 208.

Hoofdstuk 2. Leeftijdsbijslag

Artikel 210

Paragraaf 1 van dit artikel bepaalt dat deze kinderen, die op 31 december 2018 recht gaven op de kinderbijslag op grond van de kinderbijslagreglementering, ook na 1 januari 2019, recht geven op de leeftijdsbijslagen, zoals vastgesteld door artikel 44, § 2 Algemene kinderbijslagwet in de kinderbijslagreglementering.

Artikel 210, § 2 heeft specifiek betrekking op de leeftijdsbijslag voor het eerste (oudste) rechtgevend kind in het gezin zoals dit gevormd was op 31 december 2018 rond de bijslagtrekkende. Deze paragraaf bepaalt dat zo’n eerste kind, dat op 31 december 2018 recht gaf op kinderbijslag op grond van de kinderbijslagreglementering, ook vanaf 1 januari 2019, recht blijft geven op dezelfde leeftijdsbijslag.

Aangezien overeenkomstig de kinderbijslagreglementering op grond van artikel 44, § 1 Algemene kinderbijslagwet voor het eerste kind een aangepaste leeftijdsbijslag was voorzien, wordt het principe van deze gehalveerde leeftijdsbijslag voor de betrokken kinderen ook behouden. De gehalveerde leeftijdsbijslag blijft van toepassing voor rechtgevende kinderen, bedoeld in paragraaf 2, die op 31 december 2018 nog geen zes jaar geworden zijn en is, bijgevolg, toepasselijk vanaf het moment dat ze de met de leeftijdsbijslag corresponderende leeftijd bereiken.

De bestaande leeftijdsbijslag bedoeld in paragraaf 2 wordt gekoppeld aan het eerste kind van het gezin. Indien er een nieuw-samengesteld gezin wordt gevormd vanaf 2019, dan wordt deze leeftijdsbijslag enkel gekoppeld aan het oudste kind. Dit betekent dat een gezin dat samenwoont op een bepaald adres maar één maal de leeftijdsbijslag bedoeld in paragraaf 2 kan ontvangen, conform de huidige toepassing van de kinderbijslagreglementering. De andere kinderen ontvangen de leeftijdsbijslag zoals bedoeld in paragraaf 1.

Artikel 210, § 3 verduidelijkt dat enkel een eerste kind van het gezin van de bijslagtrekkende, begunstigde of begunstigden de aangepaste leeftijdsbijslag kent. Stroomt het eerste (oudste) kind na de inwerkingtreding van het decreet, dus vanaf 1 januari 2019, uit de gezinsbijslagen, dan verkrijgt het tweede oudste kind deze aangepaste leeftijdsbijslag in plaats van de gewone leeftijdsbijslag overeenkomstig artikel 208. Eenzelfde regeling is vandaag voorzien in de kinderbijslagreglementering.

In de situatie dat het eerste (oudste) rechtgevend kind slechts tijdelijk uitstroomt uit de kinderbijslag en, vervolgens, terugkeert en opnieuw recht opent, verkrijgt dit kind opnieuw de aangepaste leeftijdsbijslag als bedoeld in paragraaf 2. Het tweede oudste kind van het gezin verkrijgt op zijn beurt opnieuw, in plaats van de aangepaste leeftijdsbijslag bedoeld in paragraaf 2, de (gewone) leeftijdsbijslag zoals bedoeld in paragraaf 1.

Artikel 210, § 4, eerste lid behoudt de in de kinderbijslagreglementering voorziene uitzonderingsregeling voor de oudste kinderen van het gezin die alsnog recht geven op een volledige leeftijdsbijslag omdat het kinderen betreffen met specifieke zorgnoden, dan wel omdat ze behoren tot een gezin dat recht heeft op sociale toeslagen.

Artikel 211

Dit artikel behoudt ook de in de kinderbijslagreglementering voorziene uitzonderingsregeling voor kinderen bedoeld in artikel 8, § 2, lid 1, 4° die recht geven op een verhoogde sociale toeslag voor eenoudergezinnen, bedoeld in artikel 41, eerste en tweede streepje van de Algemene kinderbijslagwet.

Titel 2. Kinderbijslag voor wezen

Artikel 212

Artikel 212, § 1 bepaalt dat een kind dat recht gaf op een verhoogde kinderbijslag voor wezen op 31 december 2018 overeenkomstig de kinderbijslagreglementering, recht blijft geven op deze verhoogde kinderbijslag voor wezen.

Het kind dat reeds vóór 1 januari 2019 recht gaf op een verhoogde kinderbijslag voor wezen om reden van overlijden van één ouder (halfwees), behoudt deze verhoogde kinderbijslag voor wezen wanneer ook de overlevende ouder komt te overlijden en hij (volle) wees wordt.

De verlaten halfwezen waarvan de ouder wel een nieuw gezin heeft gevormd, vallen eveneens binnen het toepassingsgebied van deze bepaling en hebben dus steeds recht op een verhoogde kinderbijslag voor wezen (cf. infra, § 2).

De verhoogde kinderbijslag voor wezen blijft ook toegekend aan het rechtgevend kind totdat het uitstroomt uit de gezinsbijslagen, althans voor zover ook na de inwerkingtreding van het decreet de (gebeurlijk) overlevende ouder geen gezin vormt met een persoon die geen bloed- of aanverwant is tot en met de derde graad (behoudens indien het een verlaten halfwees betreft die het recht op een verhoogde kinderbijslag voor wezen blijft behouden, zie artikel 212, § 2, laatste lid).

Artikel 212, § 2 bepaalt immers dat wanneer na 1 januari 2019 de overlevende ouder van een wees een gezin vormt met een persoon die geen bloed- of aanverwant is tot en met de derde graad, het rechtgevend kind niet langer recht geeft op de verhoogde kinderbijslag voor wezen, maar recht zal geven op de gewone wezenbijslag, overeenkomstig artikel 56bis, § 2 van de Algemene Kinderbijslagwet, hetgeen betekent dat deze halfwees recht zal geven op maandelijkse gewone wezenbijslag die overeenkomt met dezelfde bedragen als de (gewone) kinderbijslag, overeenkomstig artikel 40 van de Algemene kinderbijslagwet, met name in principe 92,09 euro voor het oudste kind, 170,39 euro voor een tweede oudste kind en 254,40 euro voor het derde oudste of elk navolgende kind, zoals ook de regeling was zoals die gold in de kinderbijslagreglementering.

Niettemin, op dezelfde wijze als voorzien is op grond van artikel 208, § 2, zal – wanneer er meerdere rechtgevende kinderen zijn in de groepering van de bijslagtrekkende – het bedrag van de gewone wezenbijslag in aflopende zin worden aangepast in functie van de leeftijd, waarbij het jongste kind het laagste bedrag aan kinderbijslag ontvangt, het tweede jongste kind de tweede laagste wezenbijslag en de derde jongste en oudere kinderen het hoogste.

Het bedrag van de gewone wezenbijslag wordt dan “vastgeklikt” in hoofde van het rechtgevend kind op dezelfde wijze als bij de kinderbijslag, zoals bedoeld in artikel 208, § 4. Dit is een omkering van het in de kinderbijslagreglementering toegepaste systeem.

Er kan in dit verband ook verwezen worden naar de toelichting bij artikel 208, §§ 2 en 4.

Een voorbeeld verduidelijkt het systeem.

Het gezin Jansens bestaat op 31 december 2018 uit een alleenstaande weduwe, mevrouw Janssens, met twee jonge kinderen (halfwezen) van 9 jaar (Sam) en 6 jaar (Eline).

De alleenstaande weduwe krijgt voor beide kinderen de verhoogde kinderbijslag voor wezen op 1 januari 2019. Wanneer de weduwe Janssens in mei 2020 hertrouwt met de heer Vermeersch, geven de twee kinderen Sam en Eline recht op de gewone wezenbijslag, dewelke dan op dezelfde wijze wordt “omgekeerd” als bedoeld in artikel 208, § 4. Vóór de inwerkingtreding van het decreet, zou moeder Janssens vanaf het ogenblik dat zij is hertrouwd maandelijks een gewone wezenbijslag voor Sam (oudste) van 92,09 euro en 170,39 euro voor Eline (jongste) uitbetaald worden. Vanaf 1 januari 2019 wordt de omkering toegepast.

Om die reden geeft vanaf het ogenblik dat moeder Janssens is hertrouwd in mei 2020 het oudste kind Sam recht op de hoogste maandelijkse gewone wezenbijslag, met name 170,39 euro, terwijl het jongste kind Eline recht geeft op de maandelijkse wezenbijslag van 92,09 euro.

Wanneer moeder Janssens na verloop van tijd opnieuw alleenstaande wordt (bv. door het overlijden van of door scheiding van de heer Vermeersch), zullen Sam en Eline opnieuw recht geven op de verhoogde kinderbijslag voor wezen.

Daarnaast wordt een regeling uitgewerkt voor gemengde gezinnen waarbij sommige kinderen wel recht hebben op de gewone wezenbijslag en andere kinderen op de gewone kinderbijslag. Indien dergelijke situatie na 1 januari 2019 ontstaat, wordt het ijkpunt 31 december 2018 gehanteerd.

De groepering die op dat moment gold wordt toegepast op alle kinderen samen zoals dat nu ook het geval is (de kinderen die de verhoogde wezenbijslag ontvingen schuiven in, in de groepering van de kinderen die gewone kinderbijslag ontvingen), waardoor hetjongste kind het laagste bedrag ontvangt (ongeacht of dit de gewone wezenbijslag of de kinderbijslag is), het tweede jongste kind het tweede laagste en het derde jongste en oudere kinderen het hoogste.

Deze wijziging van groepering heeft enkel effect in een gezin waar dergelijk weeskind nog steeds verblijft en waar ook kinderen uit die groepering op 31 december 2018 aanwezig zijn. Het is immers niet de bedoeling om kinderen die niet langer tot de groepering van het weeskind behoren nog de gevolgen te laten dragen van wijzigingen in de situatie van een weeskind waar ze geen onderlinge band meer mee hebben. Zij behouden het bedrag zoals dat werd vastgesteld op 31 december 2018, waarbij geen rekening gehouden werd met deze wezen die de verhoogde kinderbijslag voor wezen ontvingen.

Het laatste lid van deze paragraaf voorziet een uitzondering voor de verlaten halfwezen, in dezelfde zin zoals in de kinderbijslagreglementering is ingeschreven. Het is immers wenselijk dat verlaten halfwezen steeds de verhoogde kinderbijslag voor wezen behouden, ook als de overlevende ouder een gezin vormt.

Er wordt een machtiging verleend aan de Vlaamse Regering om het begrip verlaten wees nader te bepalen.

Ingevolge het advies van de Raad van State (randnummer 80) werd een technische correctie in het vierde lid doorgevoerd.

Artikel 212, § 3, voorziet dat wanneer de overlevende ouder vanaf of na 1 januari 2019 komt te overlijden of opnieuw alleen valt, het rechtgevend kind opnieuw recht geeft op de verhoogde kinderbijslag voor wezen, zolang dat in dat laatste geval de overlevende ouder geen gezin vormt met een persoon die geen bloed- of aanverwante is tot de derde graad, overeenkomstig artikel 212, § 1. In die zin is de “vastklikking” van de gewone wezenbijslag “relatief”.

Het verhindert niet dat het rechtgevend kind opnieuw recht kan geven op een verhoogde kinderbijslag voor wezen als de toepassingsvoorwaarden hiervoor zijn vervuld.

Artikel 213

Dit artikel bepaalt dat een rechtgevend kind dat op 31 december 2018 wees is en voor wie op 31 december 2018 op grond van de kinderbijslagreglementering geen recht op een verhoogde kinderbijslag voor wezen is toegekend om reden dat de overlevende ouder een gezin vormt met een persoon die geen bloed- of aanverwant is tot en met de derde graad, recht blijft geven op de gewone wezenbijslag, dewelke feitelijk overeenkomt met de (gewone) kinderbijslag overeenkomstig artikel 40 van de Algemene kinderbijslagwet (cf. zie hoger, onder de toelichting van artikel 212).

Op dezelfde wijze als voorzien is op grond van artikel 208, § 2, zal echter opnieuw – wanneer er meerdere rechtgevende kinderen zijn in de groepering rond de bijslagtrekkende – het bedrag van de gewone wezenbijslag in aflopende zin worden aangepast in functie van de leeftijd, waarbij het jongste kind het laagste bedrag van gewone wezenbijslag ontvangt, het tweede jongste het tweede laagste en het derde jongste en oudere kinderen het hoogste bedrag. Het bedrag van de gewone wezenbijslag wordt ook “vastgeklikt” in hoofde van het rechtgevend kind op dezelfde wijze als bij de kinderbijslag, zoals bedoeld in artikel 208, § 4.

Er wordt naar analogie met de redenering in art. 212 een passage opgenomen om de bedragen te kunnen bepalen voor gezinnen waar kinderen met gewone wezenbijslag en kinderbijslag samen aanwezig zijn op 31 december 2018.

In afwijking van art. 208, §2 moeten zowel de kinderen met kinderbijslag en kinderen met gewone wezenbijslag samen genomen worden bij de omkering van de rangen, aangezien deze laatsten wel degelijk deel uitmaken van de groepering rond de bijslagtrekkende. Zij mogen immers niet apart in deze groepering worden beschouwd en afzonderlijk onderworpen worden aan de omkering van de rangen.

Artikel 213, § 2 bepaalt de situaties wanneer een wees die de gewone wezenbijslag ontvangt, alsnog recht opent op de verhoogde kinderbijslag voor wezen. Dit is niet alleen het geval wanneer zijn overlevende ouder vanaf of na 1 januari 2019 komt te overlijden, maar ook wanneer de overlevende ouder vanaf of na 1 januari 2019 niet langer een gezin vormt met een persoon die geen bloed- of aanverwant is in de derde graad. Artikel 213, § 2, tweede lid, regelt de situatie waar de verhoogde kinderbijslag voor wezen, bedoeld in paragraaf 2, eerste lid, opnieuw “vervalt”, om reden dat de overlevende ouder later opnieuw een feitelijk gezin vormt, zoals bedoeld in artikel 212, § 2.

Ingevolge het advies van de Raad van State werd een technische correctie doorgevoerd (randnummer 81).

Artikel 214

Dit artikel voorziet dat een rechtgevend kind dat pas na 1 januari 2019 wees wordt, om reden dat één of beide van zijn ouders komen te overlijden, recht zal geven op de gezinsbijslagen, zoals bedoeld in Boek 2, Deel 1, Titels 3-5, waaronder de wezentoeslag.

Artikel 215

Kinderen met een verhoogde kinderbijslag voor wezen kunnen geen gehalveerde leeftijdsbijslag ontvangen, de eerste kinderen met een gewone kinderbijslag voor wezen wel.

Titel 3. Zorgtoeslagen

Hoofdstuk 1. Zorgtoeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte

Artikel 216

Dit artikel is geen werkelijke overgangsbepaling, maar wordt met het oog op transparantie en duidelijkheid opgenomen in dit Deel.

Een rechtgevend kind dat vóór 1 januari 2019 geboren is, voor wie het recht op kinderbijslag overeenkomstig de kinderbijslagreglementering is geopend op 31 december 2018 en dat vanaf 1 januari 2019 een specifieke ondersteuningsbehoefte heeft die voortvloeit uit een aandoening die gevolgen heeft voor hemzelf, op het vlak van de lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid of op het vlak van de activiteit en de participatie, of voor zijn familiale omgeving, geeft recht op eenzelfde zorgtoeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte, zoals voorzien in artikel 16, paragraaf 1, naargelang de ernst van de ondersteuningsbehoefte. Er wordt bijgevolg, wat de toekenning van deze zorgtoeslag betreft, geen onderscheid gemaakt naargelang het tijdstip van geboorte van het kind voor dan wel na de inwerkingtreding van het decreet.

Hoofdstuk 2. Pleegzorgtoeslag

Artikel 217

Dit artikel bepaalt dat een kind dat geboren is vóór 1 januari 2019 en vóór 1 januari van dat jaar geplaatst is bij een particulier door bemiddeling van of ten laste van een overheidsinstantie, recht geeft op de forfaitaire pleegzorgbijslag toegekend overeenkomstig de kinderbijslagreglementering. Deze bepaling geldt zolang er geen wijziging in de opvangsituatie bestaat.

Na advies van de Raad van State werd een delegatie voorzien voor de Vlaamse Regering die de nadere regels bepaalt voor het geval de bijslagtrekkende zich niet meer om het kind bekommert.

Er is geen cumulatie mogelijk van pleegzorgbijslag met pleegzorgtoeslag, bedoeld in artikel 17.

Artikel 218

Wordt een rechtgevend kind zoals bedoeld in artikel 209, § 2 slechts na de inwerkingtreding van het decreet en dus vanaf 1 januari 2019 geplaatst door bemiddeling of ten laste van een openbare overheid in een pleeggezin zoals bedoeld in artikel 2, 12° van het decreet van 29 juni 2012 houdende de organisatie van pleegzorg, geeft dit recht kind op een forfaitaire pleegzorgtoeslag, zoals bedoeld in artikel 17.

Deze regeling is ook van toepassing indien er zich een wijziging in de plaatsing voordoet na 1 januari 2019 voor een reeds voor 31 december 2018 geplaatst kind. Een wijziging in de plaatsing moet ruim worden geïnterpreteerd. Het kan gaan om een wijziging van het pleeggezin, maar bijvoorbeeld ook om een wijziging in de uitbetaling van de forfaitaire pleegzorgtoeslag. Enkele voorbeelden zijn:

• Voorbeeld 1: een kind dat na 1 januari 2019 wordt herplaatst in een nieuw pleeggezin, al dan niet na een (tijdelijke) onderbreking van deze plaatsing;

• Voorbeeld 2: herroeping uitbetaling forfaitaire pleegzorgtoeslag op basis van artikel 223, § 1, derde lid (bv. door ontzetting uit het ouderlijke gezag);

• Voorbeeld 3: stopzetting uitbetaling forfaitaire pleegzorgtoeslag door overlijden bijslagtrekkende.

Een wijziging in de plaatsing na 1 januari 2019 heeft dus tot gevolg dat de plaatsing valt onder artikel 17 van het decreet en aan dit artikel moet worden afgetoetst.  

Hoofdstuk 3. Forfaitaire bijslag voor het in een instelling geplaatste kind

Artikel 219

Ter verduidelijking wordt gesteld dat het deze forfaitaire bijslag nooit kan worden gecombineerd met een recht op een basisbedrag, overeenkomstig art. 8 van dit decreet. Indien er toch een dergelijk recht zou ontstaan, vervalt het recht op het basisbedrag.

Titel 4. Sociale toeslagen

Artikel 220

Dit artikel regelt de sociale toeslag ten behoeve van rechtgevende kinderen die geboren zijn vóór 1 januari 2019 en aan wie het recht op kinderbijslag overeenkomstig de kinderbijslagreglementering is toegekend op 31 december 2018.

Met het oog op het uitwerken van een overgangsregeling is het niet wenselijk om het onder de kinderbijslagreglementering bestaande systeem van inkomensselectiviteit te behouden (één inkomensgrens en koppeling aan het socio-professionele statuut), zoals dat werd toegepast in het kader van de toeslag voor langdurig werklozen of de toeslag voor langdurige zieken en arbeidsongeschikten, en tegelijk voor andere kinderen van eenzelfde gezin, die zijn geboren na 1 januari 2019, een ander systeem toe te passen (met twee inkomensgrenzen en los van het socio-professionele statuut). De toekenning van de sociale toeslag wordt daarom voor ieder kind afhankelijk gesteld van de in artikel 18 opgenomen inkomensgrenzen, zonder dat er voor de toekenning van deze toeslag dus nog rekening wordt gehouden met het socio-professionele statuut.

Zoals blijkt uit wat volgt, kan het socio-professioneel statuut in een beperkt aantal gevallen wel nog een rol spelen bij het bepalen van het uiteindelijke bedrag kinderbijslag dat wordt toegekend.

Voor de berekening van de inkomsten van het gezin moet worden teruggegrepen naar het in dit decreet gehanteerde inkomensbegrip. De regels inzake gelijkmatig verdeelde huisvesting, zoals bedoeld in artikel 18, zijn eveneens van toepassing.

Concreet betekent dit dat alle rechtgevende kinderen uit gezinnen met een inkomen onder 30.386,52 euro vanaf 1 januari 2019 recht zullen hebben op een sociale toeslag. Deze keuze heeft tot gevolg dat de groep gezinnen die een sociale toeslag krijgt, wordt uitgebreid.

Het gaat meer bepaald om gezinnen die vóór 1 januari 2019 een inkomen hadden dat lager was dan de in artikel 18, 1° en 2° opgenomen inkomensgrenzen, maar toen geen recht hadden of zouden gehad hebben op een bijkomende toeslag, omdat ze niet binnen een socio-professioneel statuut vielen dat recht gaf op een dergelijke toeslag.

Daarnaast betekent dit dat rechtgevende kinderen die recht geven op kinderbijslag overeenkomstig artikel 208, § 1 of op de gewone wezenbijslag zoals bedoeld in artikelen 212, § 2 en 213, § 1 recht geven op een maandelijkse sociale toeslag wanneer ze behoren tot een gezin die voldoet aan de voorwaarden van artikel 18, lid 2, 3°, althans enkel op voorwaarde dat er in het gezin van zijn of haar bijslagtrekkende, begunstigde of begunstigden een derde of navolgend rechtgevend kind bijkomt vanaf of na 1 januari 2019 dat recht geeft op de gezinsbijslagen van het nieuwe systeem, vastgesteld door dit decreet.

Gezinnen met minstens twee kinderen die recht gaven op de kinderbijslag op grond van de kinderbijslagreglementering, waarin aldus een derde of navolgend kind bijkomt na 1 januari 2019 (dat dus recht geeft op de gezinsbijslagen van het nieuwe systeem), en welke een inkomen hebben tussen 30.386,52 euro en 60.000 euro maken dus de overstap naar het nieuwe inkomensgerelateerde systeem.

Omdat als uitgangspunt geldt dat gezinnen met kinderen die recht hadden op kinderbijslag vóór 1 januari 2019 er financieel niet op achteruit mogen gaan, maar het ook niet de bedoeling is dat deze gezinnen een hoger bedrag aan bijslagen zouden ontvangen dan waar ze vroeger recht op zouden hebben gehad, wordt voor de bedragen van de sociale toeslag voor de kinderen die zijn geboren vóór 1 januari 2019 en op datum van 31 december 2018 recht hadden op kinderbijslag onder de kinderbijslagreglementering teruggegrepen naar de geïndexeerde bedragen van de toeslag voor langdurig werklozen uit de kinderbijslagreglementering, zoals bedoeld in artikel 42bis van de Algemene kinderbijslagwet.

Deze bedragen gelden enkel voor de kinderen van het gezin die zijn geboren vóór 1 januari 2019 en aan wie het recht op kinderbijslag overeenkomstig de kinderbijslagreglementering is toegekend op 31 december 2018.

Indien er na 31 december 2018 in deze gezinnen een kind bijkomt, zullen zij voor dit kind het in artikel 18 opgenomen bedrag van de sociale toeslag ontvangen.

Voorbeelden:

Een gezin met 3 kinderen op 31 december 2018 die recht geven op kinderbijslag overeenkomstig artikel 208, § 1, waarvan de gezinsinkomsten bedragen tussen 30.386,52 en 60.000 euro, heeft geen recht op sociale toeslag.

Een gezin met 2 kinderen op 31 december 2018, waarvan de gezinsinkomsten niet meer bedragen dan 30.386,52 euro:

• Kind 1 werd geboren op 5 november 2011: dit kind ontvangt bovenop het maandelijks basisbedrag van 170,39 euro (cf. artikel 208, §§ 1 en 2) een sociale toeslag van 29,06 euro (cf. artikel 220, § 1, derde lid, 2°);
• Kind 2 werd geboren op 3 maart 2013: dit kind ontvangt bovenop het maandelijks basisbedrag van 92,09 euro (cf. artikel 208, §§ 1 en 2) een sociale toeslag van 46,88 euro (cf. artikel 220, § 1, derde lid, 1°).

Een gezin met 3 kinderen, waarvan één kind is geboren na 31 december 2018, waarvan de gezinsinkomsten tussen 30.386,52 en 60.000 euro bedragen:

• Kind 1 werd geboren op 5 november 2011: dit kind ontvangt bovenop het maandelijks basisbedrag van 170,39 euro (cf. artikel 208, §§ 1 en 2) een sociale toeslag van 29,06 euro (cf. artikel 220, § 1, derde lid, 2°);
• Kind 2 werd geboren op 3 maart 2013: dit kind ontvangt bovenop het maandelijks basisbedrag van 92,09 euro (cf. artikel 208, § 1, 2°) een sociale toeslag van 46,88 euro (cf. artikel 220, § 1, derde lid, 1°);
• Kind 3 werd geboren op 7 april 2019: dit kind, dat na 1 januari 2019 is geboren, ontvangt bovenop het maandelijks basisbedrag van 160 euro (cf. artikel 13) een sociale toeslag van 60 euro (cf. artikel 18, tweede lid, 3°).

Op de hierboven uiteengezette principes bestaan enkele uitzonderingen, die enkel van toepassing zijn op situaties waarin de gezinsinkomsten niet meer bedragen dan 30.386,52 euro:

(1) De bijslagtrekkende, begunstigde of de begunstigden van het kind in het gezin dat in aanmerking komt voor de in artikel 50ter juncto artikel 56bis, § 2, artikel 56quinquies, § 1 en artikel 57, lid 1 van de Algemene kinderbijslagwet bedoelde toeslag voor langdurig zieken, arbeidsongeschikten en mindervaliden, behoudt het in die artikelen toegekende hogere bedrag van 100,86 euro, maar nu voor het jongste kind in plaats van voor het oudste kind.

Een delegatie wordt voorzien opdat de Vlaamse Regering de toepassing van de eerste uitzondering uitbreidt tot andere personen dan de bijslagtrekkende of begunstigde(n), op voorwaarde dat deze andere personen een gezin vormen met het rechtgevend kind. Te denken is bijvoorbeeld aan de verhoging van de sociale toeslag bij de inwoonst van een langdurige zieke partner. Een verruimde toepassing is op vandaag opgenomen in de Ministeriële omzendbrief 599.

(2) De bijslagtrekkende of begunstigde van het kind in het gezin dat voldoet aan de vereiste van de in artikel 56quater, vierde lid, van de Algemene kinderbijslagwet bedoelde toeslag voor personen die een overlevingsuitkering genieten, behoudt het in dat artikel toegekende hogere bedrag van 100,86 euro, maar nu voor het jongste kind in plaats van voor het oudste kind.

(3) De bijslagtrekkende of begunstigde van het kind in het gezin waarvan het betrokken kind onder de toepassing valt van artikel 56septies van de Algemene kinderbijslagwet op 31 december 2018 en op die manier de toeslag uit artikel 50ter van de Algemene kinderbijslagwet ontving. Het betrokken rechtgevend kind blijft recht houden op deze toeslag van 100,86 euro zolang dit het gezin van de natuurlijke persoon die op 31 december 2018 ten minste 66 percent arbeidsongeschikt was sedert tenminste 6 maanden, niet verlaat.  Deze regeling behoudt de regeling op dit punt zoals die vandaag is voorzien in het koninklijk besluit van 4 juli 1969 betreffende de toekenning van gezinsbijslag ten behoeve van het gehandicapte kind, bedoeld bij artikel 56septies van de samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders.

(4) De bijslagtrekkende of begunstigde van het derde en elk volgend kind in het gezin dat in aanmerking komt voor de in artikel 41 van de Algemene kinderbijslagwet bedoelde toeslag voor eenoudergezinnen behoudt het in dat artikel toegekende hogere bedrag van 23,43 euro, maar nu voor de oudste in plaats van voor de jongste.

In voorkomend gevallen heeft/hebben de bijslagtrekkende, begunstigde of begunstigden recht op een verhoogde sociale toeslag. Dit geldt ook wanneer het statuut “eenoudergezin” of “langdurig zieken, arbeidsongeschikten en mindervaliden” of “overlevingsuitkering” pas na 1 januari 2019 komt vast te staan. Ook deze gezinnen zullen recht hebben op de verhoogde bedragen volgens de kinderbijslagreglementering.

Dit gegeven vereist wel dat het statuut van “eenoudergezinnen” of “langdurig zieken, arbeidsongeschikten en mindervaliden” of “overlevingsuitkering” verder moet worden opgevolgd door Kind en Gezin als regulator om te kunnen bepalen of de bijslagtrekkende of begunstigde nog steeds in aanmerking komt voor de verhoogde sociale toeslag. Er wordt dan ook telkens een delegatie verleend aan de Vlaamse Regering om de nadere uitvoeringsmodaliteiten te bepalen, waarin dan ook in de goede opvolging kan worden voorzien.

Indien blijkt dat de bijslagtrekkende of de begunstigde(n) niet langer voldoet(n) aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor de verhoogde toeslag, kan hij of kunnen ze enkel nog aanspraak maken op de in paragraaf 1 bedoelde bedragen, althans voor zover de gezinsinkomsten onder de in artikel 18 bepaalde drempels blijven.

Artikel 220, § 4 voorziet dat voor de toepassing van dit artikel het alleenwonend rechtgevend kind als een gezin wordt aanzien. Voor het overige valt het begrip “gezin” in artikel 41 van de Algemene kinderbijslagwet volledig onder het begrip “gezin”, zoals gedefinieerd in artikel 3, § 1, 17°.

Artikel 221

Artikel 212, § 1 en artikel 213, § 2 bepalen dat een kind dat recht gaf op een verhoogde kinderbijslag voor wezen overeenkomstig de kinderbijslagreglementering, recht blijft geven op deze verhoogde kinderbijslag voor wezen. Artikel 212, § 3 voorziet dat een kind dat recht gaf op een gewone wezenbijslag omdat de overlevende ouder een gezin had gevormd met een persoon, opnieuw recht geeft op een verhoogde kinderbijslag voor wezen, wanneer de overlevende ouder komt te overlijden of geen gezin meer vormt. 

Dit artikel voorziet dat deze kinderen niet in aanmerking komen voor een sociale toeslag. Dat is niet meer dan een bevestiging van de situatie, zoals die gold vóór de inwerkingtreding van dit decreet. De (volle) wees of alleenstaande ouder die de verhoogde kinderbijslag voor wezen ontvangt, verkrijgt reeds een vast (verhoogd) maandelijks bedrag. Dit bedrag ligt steeds hoger dan de gewone en de verhoogde kinderbijslag (voor langdurig werklozen, eenoudergezinnen, langdurig zieken en arbeidsongeschikten). Wie een verhoogde kinderbijslag voor wezen geniet, krijgt dus geen bijkomende sociale toeslag.

Artikel 222

Een rechtgevend kind bedoeld in artikel 8, § 2, lid 1, 4° heeft enkel recht op de sociale toeslag bedoeld in artikel 220, § 1, lid 3, indien het kind voldoet aan de voorwaarden uit artikel 41 van de Algemene Kinderbijslagwet, eerste en tweede streepje, met name:

• De bijslagtrekkende vormt geen feitelijk gezin in de zin van artikel 56bis, § 2 van de Algemene kinderbijslagwet, en is niet gehuwd, behalve indien een feitelijke scheiding zich na het huwelijk heeft voorgedaan;
• De bijslagtrekkende geniet geen beroeps- en/of vervangingsinkomsten waarvan het bedrag het maximaal dagbedrag van de invaliditeitsuitkering voor een werknemer met een persoon ten laste, overschrijdt.

Titel  5. Begunstigden

Artikel 223

Artikel 223, § 1 voorziet dat de bijslagtrekkende voor het rechtgevend kind op 31 december 2018 de bijslagtrekkende voor dit kind blijft, tenzij een wijziging in het ouderlijk gezag of in de opvoedingssituatie van het kind zich voordoet.

Een wijziging in de opvoedingssituatie omvat een wijziging in de gezinssituatie doordat een nieuw kind in het gezin bijkomt, een wijziging door plaatsing in een instelling dan wel pleeggezin of een kind dat 18 jaar wordt en verhuisd van de ene ouder naar de andere.

In dit geval worden de bepalingen van aanwijzing van begunstigden en modaliteiten van uitbetalingen overeenkomstig Boek 2, Deel 4, Titel 1, Hoofdstuk 1 en Boek 2, Deel 4, Titel 2, Hoofdstuk 1 toegepast.

De bepalingen van boek 2, deel 4, titel 2, hoofdstuk 3 zijn algemene bepalingen en zijn steeds van toepassing zowel op de bijslagtrekkende als de begunstigde.

Artikel 223, § 1, derde lid voorziet ook dat de bijslagtrekkende die de forfaitaire pleegzorgbijslag uit artikel 218 ontving op 31 december 2018, deze pleegzorgbijslag blijft ontvangen, zolang de toekenning ervan niet wordt herroepen onder de voorwaarden hiertoe door de Vlaamse Regering bepaald.

Artikel 223, § 2, eerste lid voorziet de mogelijkheid dat, anders dan in paragraaf 4, onmiddellijk toepassing kan worden gemaakt van de verhoogde bijslag voor langdurig zieken, arbeidsongeschikten en mindervaliden, zoals bedoeld in artikel 220, § 2. Het is immers niet de bedoeling dat wanneer in het gezin de moeder als bijslagtrekkende is aangeduid en, in de loop van 2019, bij de vader van het gezin een langdurige ziekte wordt vastgesteld, de kinderen van het betreffende gezin niet zouden vallen onder deze verhoogde bijslag.

De Vlaamse Regering kan het eerste lid van paragraaf 2 uitbreiden tot andere personen dan de bijslagtrekkende. Hierbij kan bv. gedacht worden aan de volgende situatie: vader, moeder met invaliditeitsuitkering en kind: in geval van een scheiding waarbij er een niet gelijk verdeelde huisvesting is en het zwaartepunt van verblijf bij de vader is, vervalt de verhoogde bijslag. Hierbij kan bv. ook gedacht worden aan de langdurige zieke oma die inwoont in het gezin van het rechtgevend kind.

Na het advies van de Raad van State werd vastgesteld dat de derde paragraaf een dubbele bepaling was van hetgeen was opgenomen in het laatste lid van de eerste paragraaf. De derde paragraaf werd geschrapt.

Artikel 223, § 3 bepaalt dat vanaf 1 januari 2020 de bijslagtrekkende of mogelijke begunstigde die dit wenst, op schriftelijk verzoek, de toepassing van de bepalingen inzake aanwijzing van begunstigde en inzake modaliteiten van uitbetaling, zoals bedoeld in Boek 2, Deel 4, Titel 1, Hoofdstuk 1 en Boek 2, Deel 4, Titel 2, Hoofdstuk 1, kan vragen.

Wanneer de bijslagtrekkende of mogelijke begunstigde om dergelijke aanpassing verzoekt, dienen de uitbetalingsactoren vanuit hun raadgevingsverplichting de bijslagtrekkende ook te verwittigen dat deze omschakeling naar het systeem van begunstigden implicaties kan hebben wat de berekening van de inkomensmodaliteiten betreft van de sociale toeslag, zoals bedoeld in artikel 18.

Immers, ingevolge artikel 58 zal, bij een gelijkmatig verdeelde huisvesting van het rechtgevend kind bij beide ouders, de helft van de sociale toeslag in het kader van de gezinsbijslagen, toegekend worden aan elk van de ouders die een gezin vormt met het rechtgevend kind dat aan de toekenningsvoorwaarden van de sociale toeslag voldoet. Bij een ongelijkmatig verdeelde huisvesting van het rechtgevend kind bij beide ouders wordt de sociale toeslag, zo toepasselijk, volledig toegewezen aan de ouder waar het rechtgevend kind voor meer dan de helft van de tijd verblijft en dat een gezin vormt dat aan de toekenningvoorwaarden van de sociale toeslag voldoet.

Om te vermijden dat een bijslagtrekkende zich door toepassing van het keuzemechanisme inzake de begunstigde in het eerste lid zou kunnen onttrekken aan de toepassing van de proportionele verdeling zoals deze bestond op 31 december 2018, wordt, na het advies van de Raad van State, dit mechanisme uitgesloten voor de bijslagtrekkende voor wie deze proportionele verdeling onder toepassing van artikel 208, 5 van dit decreet nog van toepassing is.

Artikel 224

Het artikel 224 bepaalt de wijze van uitbetaling en verdeling indien er een kind, bedoeld in artikel 208, § 1, op 31 december 2018 geplaatst is in een instelling.

Het artikel 224 dient samen gelezen te worden met artikel 208, § 5, wat de vaststelling van het bedrag van de kinderbijslag betreft.

Artikel 224, § 1 bepaalt het principe: wanneer een rechtgevend kind dat recht geeft op kinderbijslag overeenkomstig artikel 208, § 1, op 31 december 2018 reeds door bemiddeling of ten laste van een openbare overheid geplaatst is, blijft de wijze van uitbetaling van de op 31 december 2018 vastgestelde bedragen, dewelke “bevroren” zijn overeenkomstig artikel 208, § 1, verder bepaald op grond van de verdeelsleutel zoals die was vastgesteld op grond van de kinderbijslagreglementering, inzonderheid door artikel 70 respectievelijk artikel 70bis van de Algemene kinderbijslagwet.

Op te merken is dat deze verdeling behouden blijft niet enkel ten aanzien van het geplaatst kind, maar ook ten aanzien van de desgevallend overige rechtgevende kinderen van het gezin, bedoeld in artikel 208, § 1, op wie de verdeelsleutel toepassing vindt.

Een afwijking is mogelijk in het belang van het geplaatst kind door de bevoegde rechtbank.

Artikel 224, §§ 2 en 3 voorzien de situaties wanneer de verdeling van de kinderbijslag gebeurt volgens de verdeelsleutel zoals bepaald door Boek 2, Deel 4, Titel 2, Hoofdstuk 1, inzonderheid artikel 68.

Wanneer er vanaf of na 1 januari 2019 voor het op 31 december 2018 geplaatste kind in een instelling een wijziging in de plaatsing is, bv. het kind wordt tijdelijk niet meer geplaatst en, nadien, herplaatst in een andere instelling, zal de verdeling van de uitbetaling tussen de instelling en de bijslagtrekkende, begunstigde of begunstigden gebeuren overeenkomstig de bepalingen van Deel 4, Titel 2, Hoofdstuk 1, inzonderheid artikel 69. De (nieuwe) verdeling gebeurt enkel ten aanzien van het geplaatst kind, niet ten aanzien van mogelijk andere rechtgevende kinderen van het gezin.

Artikel 224, § 3 voorziet in een afwijking op paragraaf 1, waarbij er ook een nieuwe verdeling gebeurt op grond van de bepalingen van Boek 2, Deel 4, Titel 2, Hoofdstuk 1, artikel 68, hoewel er geen wijziging in de plaatsing is gebeurd. Dit zal het geval zijn wanneer één van de toepassingsgevallen voorzien in artikel 208, § 4, tweede of derde lid voorvallen, dit is hetzij het gegeven dat één van de andere rechtgevende kinderen van het gezin, waartoe ook het geplaatst kind behoort, en voor wie op grond van de kinderbijslagreglementering aldus een proportionele verdeelsleutel van de kinderbijslag werd bepaald, uitstroomt uit de kinderbijslag, overeenkomstig artikel 208, § 5, tweede lid; hetzij het gegeven dat, overeenkomstig artikel 208, § 5, derde lid, een nieuw rechtgevend kind, dat voldoet aan artikel 208, § 1, in het gezin “instroomt” na 1 januari 2019. In beide gevallen zal dan, opnieuw enkel ten aanzien van het geplaatst kind, een verdeelsleutel worden vastgesteld op grond van artikel 68 tussen de instelling en de bijslagtrekkende, begunstigde of begunstigden voor het (overeenkomstig artikel 208, § 5 aangepaste) bedrag van de kinderbijslag.

In gevolge het advies van de Raad van State (randnummer 82) werd een technische correctie doorgevoerd.

Titel 6. Keuze van de uitbetalingsactor

Artikel 225

Dit artikel regelt de keuze van de uitbetalingsactor die zal instaan voor de uitbetaling van de toelagen in het kader van het gezinsbeleid van een rechtgevend kind dat geboren is vóór 1 januari 2019 en aan wie het recht op kinderbijslag overeenkomstig de kinderbijslagreglementering is geopend op datum van 31 december 2018.

Als principe geldt dat de rechtsopvolger van het kinderbijslagfonds dat instond voor de uitbetaling van de kinderbijslag overeenkomstig de kinderbijslagreglementering ook na de inwerkingtreding van dit decreet blijft instaan voor de uitbetaling van de toelagen in het kader van het gezinsbeleid voor deze kinderen.

De bijslagtrekkende aan wie de toelagen worden uitbetaald in het kader van het gezinsbeleid, kan wel een andere uitbetalingsactor aanwijzen. Om de continuïteit en de stabiliteit van de dienstverlening te verzekeren tijdens de beginperiode na de inwerkingtreding van het decreet, is er wel gepreciseerd dat deze keuze pas ten vroegste kan ingaan na het verstrijken van een periode van één jaar na de inwerkingtreding van dit decreet.

In gevolge het advies van de Raad van State (randnummer 83) werd een taalkundige correctie doorgevoerd.

Om te vermijden dat personen die wel onder het nieuwe begunstigdenregime zouden vallen in gevolge van de toepassing van artikel 223, §1, eerste lid en §2, niet vanuit deze nieuwe realiteit reeds een nieuwe uitbetalingsactor zouden kunnen kiezen voorafgaand aan het verstrijken van de termijn van 1 jaar uit artikel 225, §2 wordt hierop een uitzondering voorzien, na advies van de Raad van State.

DEEL 3. INWERKINGTREDINGSBEPALINGEN

Artikel 226

Dit artikel regelt de inwerkingtreding van dit decreet.

Het tweede lid van dit artikel bevestigt het principe dat rechtgevende kinderen die geboren worden na 31 december 2018 recht geven op de gezinsbijslagen, zoals bedoeld in Boek 2, Deel 1.

Het derde lid van dit artikel bepaalt het regime dat van toepassing is op rechtgevende kinderen die geboren zijn vóór 1 januari 2019, en voor wie op datum van 31 december 2018 geen recht is geopend op kinderbijslag overeenkomstig de kinderbijslagreglementering (bv. omdat voor deze kinderen op 31 december 2018 een recht op gezinsbijslag is geopend overeenkomstig de regelgeving van een ander land). Het preciseert dat deze rechtgevende kinderen niet vallen onder het overgangsregime en dus, bij opening van een recht op gezinsbijslagen na 31 december 2018, integraal recht zullen geven op de gezinsbijslagen, zoals bedoeld in Boek 2, Deel 1.

Het vierde lid van dit artikel bepaalt dat de bepalingen inzake de selectieve participatietoeslagen, zoals bedoeld in Boek 2, Deel 2, in werking treden vanaf het schooljaar 2019-2020.

De bijslagtrekkende aan wie de toelagen worden uitbetaald in het kader van het gezinsbeleid, kan wel een andere uitbetalingsactor aanwijzen. Om de continuïteit en de stabiliteit van de dienstverlening te verzekeren tijdens de beginperiode na de inwerkingtreding van het decreet, is er wel gepreciseerd dat deze keuze pas ten vroegste kan ingaan na het verstrijken van een periode van één jaar na de inwerkingtreding van dit decreet.

In gevolge het advies van de Raad van State (randnummer 83) werd een taalkundige correctie doorgevoerd.

Om te vermijden dat personen die wel onder het nieuwe begunstigdenregime zouden vallen in gevolge van de toepassing van artikel 223, §1, eerste lid en §2, niet vanuit deze nieuwe realiteit reeds een nieuwe uitbetalingsactor zouden kunnen kiezen voorafgaand aan het verstrijken van de termijn van 1 jaar uit artikel 225, §2 wordt hierop een uitzondering voorzien, na advies van de Raad van State.